Aktualności
Jak groźna w Pani ocenie jest alternarioza ziemniaka? Jakiej wielkości plon potrafi zabrać? Szkody wywoływane przez alternariozę ziemniaka mogą sięgać w Polsce do 45%. Choroba ta jest wszędobylska – występuje na wielu gatunkach roślin.
Marcin Bartczak (M.B.): Pani doktor, ostatnie dwa lata to duży problem na plantacjach ziemniaka związany nie z zarazą a z alternariozą ziemniaka. Zgodzi się Pani z moimi obserwacjami.
Katarzyna Rębarz (K.R.): Tak, zgadzam się z Pana spostrzeżeniem. Znaczenie alternariozy, powodowanej głównie przez Alternaria solani, zwiększyło się w naszym kraju w ostatnich latach. Rok 2019, czy 2018, to lata ciepłe, wietrzne i z niewielkimi opadami deszczu. Takie warunki pogodowe sprzyjają alternariozie, o czym producenci przekonali się w wielu rejonach Polski.
M.B.: Jak groźna w Pani ocenie jest ta choroba? Jakiej wielkości plon potrafi zabrać?
K.R.: Choroba potrafi zniszczyć liście ziemniaków powodując jednocześnie obniżenie plonu bulw, a w konsekwencji również jakości. Szkody wywoływane przez alternariozę ziemniaka mogą sięgać w Polsce do 45%. Na świecie, np. w Brazylii, gdzie są jeszcze korzystniejsze warunki rozwoju straty przekraczają nawet 70%.
M.B.: Co wiemy o sprawcach alternariozy? (K.R.): Warto pamiętać, że alternariozę ziemniaka wywołują dwa gatunki grzybów Alternaria solani – sprawca suchej plamistości liści oraz Alternaria alternata – sprawca brunatnej plamistości liści. Głównym sprawcą alternariozy ziemniaka powodującym straty jest natomiast Alternaria solani.
Objawy alternariozy na liściach
Objawy suchej plamistości liści to plamy o średnicy 10-20 mm. Plamy początkowo są owalne, a później z powodu ograniczenia ich przez nerwy stają się wieloboczne. Warto wiedzieć, że w miarę ich rozwoju pojawiają się koncentryczne pierścienie przypominające słoje na ściętym pniu drzewa. Co więcej, dookoła plam na ogół występuje żółta obwódka – chloroza, która jest efektem działania kwasu alternariowego.
W miejscu porażenia tkanki pękają i wykruszają się. Silnie porażone liście żółkną, zasychają i przedwcześnie zamierają. Niekiedy podobne plamy występują także na łodygach. Alternarioza oprócz szkód na liściach i łodygach powoduje pogorszenie jakości bulw ziemniaków. Na powierzchni porażonych bulw powstają brunatno-sine, owalne, wgłębne, wklęsłe plamy, a porażony miąższ jest twardy, brunatny i wyraźnie odgraniczony od zdrowej części bulwy.
Objawy alternariozy na bulwach
M.B.: Kiedy zatem należy być szczególnie czujnym, lustrować plantacje?
(K.R.): Z monitoringu występowania alternariozy wynika, że jako pierwszy na plantacjach najczęściej w II lub III dekadzie czerwca, w fazie kwitnienia i zawiązywania bulw pojawia się grzyb A. alternata, który nie stanowi realnego zagrożenia dla ziemniaków. Natomiast w drugiej połowie lipca i głównie w sierpniu i we wrześniu największe zagrożenie dla roślin stanowi A. solani.
Choroba ta jest wszędobylska – występuje na wielu gatunkach roślin. Grzyby rozprzestrzeniają się za pomocą zarodników konidialnych, które wytwarzane są w warunkach wysokiej wilgotności powietrza i sprzyjających temperatur (19-23°C). Zarodniki te przenoszone przez wiatr stanowią pierwotne i wtórne źródło infekcji. Grzyby z rodzaju Alternaria zimują w postaci grzybni i zarodników w resztkach porażonych roślin oraz grzybni w porażonych bulwach ziemniaka i w glebie.
M.B.: Jeżeli ograniczanie sprawcy choroby poprzez: zdrowy materiał nasadzeniowy, prawidłowe zmianowanie, usuwanie resztek pożniwnych, uprawę odmian o podwyższanej odporności etc. nie przynoszą oczekiwanego efektu, to w ochronie chemicznej na jaką substancję czynną postawić?
(K.R.): Do ochrony chemicznej ziemniaków przed alternariozą bardzo dobre efekty można uzyskać stosując np. triazole – difenokonazol. Według niezależnej międzynarodowej instytucji Euroblight, ta substancja czynna wykazuje bardzo wysoką skuteczność wobec omawianych patogenów. Przykładem preparatu, który zawiera tę substancję czynną jest Carial Star (mandipropamid + difenokonazol). Co bardzo istotne Carial Star jest pierwszym fungicydem na polskim rynku posiadającym bardzo wysoką skuteczność przeciwko zarazie ziemniaka i jednocześnie wysoką skuteczność w zwalczaniu alternariozy ziemniaka powodowanej zarówno przez A. alternata jak i A. solani.
Dziękuję za rozmowę
Dr hab. Katarzyna Rębarz
