Aktualności
Cebula jest warzywem szczególnie wrażliwym na zachwaszczenie, które może powodować straty w plonie dochodzące nawet do 100%. Stąd też tak ważna w przypadku tego warzywa jest kontrola zachwaszczenia od momentu siewu do fazy 3-4 liści właściwych, gdyż to właśnie w tym czasie przypada tzw. krytyczny okres konkurencji chwastów. Rośliny cebuli rośną wolniej niż chwasty, a największe straty powodują gatunki szybko rozrastające się oraz głęboko korzeniące, które konkurują o światło, wodę oraz składniki mineralne. Plantacja cebuli z siewu powinna być wolna od chwastów, co najmniej 10-12 tygodni, czyli od 3 dekady kwietnia do początku lipca; później szkodliwość chwastów jest mniejsza, niemniej jednak cała powierzchnia uprawy powinna być wolna od chwastów do końca wegetacji, gdyż zachwaszczenie może znacznie utrudniać ochronę fungicydową oraz insektycydową, a także zbiór.
Dobierając herbicydy do cebuli należy zwrócić uwagę jakie chwasty występują na plantacji
Opryskiwać podczas odpowiedniej pogody
Zanim przystąpi się do ochrony herbicydowej należy pamiętać o kilku ważnych kwestiach. W związku z wprowadzeniem od minionego roku obowiązku integrowanej ochrony roślin, w pierwszej kolejności na plantacjach należy stosować niechemiczne metody ochrony, do których należy min. mechaniczne zwalczanie chwastów. Jeżeli te metody okażą się niewystarczające używamy herbicydy zgodnie z aktualnym programem ochrony roślin. Zabiegi należy zawsze wykonywać w odpowiednich warunkach atmosferycznych, co zwiększy skuteczność oraz ograniczy uszkodzenia roślin. Szczególną uwagę należy zwrócić na temperaturę powietrza, jego wilgotność, prędkość wiatru (ustawa aktualnie dopuszcza wykonywanie zabiegów przy prędkości wiatru do 4 km/godz.), a także na możliwość wystąpienia opadów przed lub po zabiegu. Ważne jest również umiejętne stosowanie herbicydów tzw. metodą dawek dzielonych i dostosowanie ich zarówno do fazy rozwojowej cebuli, jak i chwastów. Należy pamiętać, że są to dawki "męczące", a nie zwalczające, więc jeśli zdecydujemy się na tę właśnie metodę musimy pilnować terminów kolejnych zabiegów oraz odpowiednich dawek środków.
Siła wiatru przy zabiegu nie powinna przekraczać 4 m na sekundę - nie ma wówczas nadmiernego znoszenia cieczy roboczej
Niektóre z preparatów zawierające oksyfluorofen czy chlopyralid mogą powodować przejściowe objawy fitotoksyczności, tj. placowe odbarwienie liści, nekrotyczne plamy, deformację szczypioru, a także jego wykładanie. W celu ograniczenia uszkodzeń przed planowanym zabiegiem herbicydowym rośliny można opryskać produktem o nazwie Protector w dawce 0,5-0,6 l/ha. Oprysk ten należy wykonać co najmniej 18 godzin przed zabiegiem, żeby mieć pewność, że rośliny zostaną odpowiednio zabezpieczone przed uszkodzeniami.
Nieumiejętne zwalczanie chwastów może powodować wykładanie roślin
Odbarwienie liści to przejściowe objawy fitotoksyczności
Chemiczne możliwości powschodowego zwalczania chwastów
Herbicydy do powschodowego zwalczania chwastów głównie dwuliściennych charakteryzują się różnymi sposobami działania na chwasty. Do jednej z grup zaliczamy środki o działaniu nalistnym i doglebowym - Galigan 240 EC oraz Goal 480 SC (oksyfluorofen), a także te o działaniu nalistnym - Lentagran 45 WP (pirydat). Powschodowo można stosować również środki zawierające w swoim składzie chloroprofam,tj. Criptic 400 EC, Aliacine 400 SC oraz pendimetalinę: Stomp 330 EC, Pendigan 330 EC oraz nowość zarejestrowaną od tego sezonu Stomp Aqua 455 CS. W zaleceniach znajdują się również herbicydy o działaniu nalistnym zawierające chlopyralid - Lontrel 300 SL oraz Cliophar 300 SL.
Poważnym zagrożeniem w uprawie cebuli są również chwasty jednoliścienne, głównie perz oraz chwastnica jednostronna, a także samosiewy zbóż. Do ich zwalczania poleca się tzw. graminicydy. Można je używać w różnych fazach wzrostu cebuli. Środki o działaniu nalistnym, tj. Leopard Extra 05 EC, Fusilade Forte 150 EC, Targa Super 05 EC, Pilot 10 EC oraz Targa 10 EC stosuje się po przejściu fazy zgiętego kolanka; nie wcześniej niż po przejściu fazy flagi. Gdy zastosowanie środków we wcześniejszych fazach nie jest konieczne lub niemożliwe z powodu niesprzyjających warunków atmosferycznych, plantacje z roślinami w fazie od 1 do 2 liści cebuli można opryskać graminicydami: Agil 100 EC, Agil-S 100EC czy Select Super, natomiast pola, na których cebula ma 3-4 liście herbicydem Pantera 040 EC.
Chloroprofam
Do ochrony chemicznej po wschodach chwastów oraz po przejściu przez cebulę fazy flagi i ukazania się pierwszego liścia właściwego, gdy siewki mają około 5-6 cm wysokości (od fazy BBCH 10-14) można zastosować środek o nazwie Criptic 400 EC zawierający w swoim składzie chloroprofam (w dawce 6 l/ha, a na glebach lżejszych 4 l/ha). Należy pamiętać, że chwasty będą najlepiej zwalczane w okresie kiełkowania i wchodów do fazy liścieni. Pozytywny efekt uzyska się stosując ten produkt metodą dawek dzielonych: 4 razy po 1,5 l/ha lub 2 razy po 3 l/ha. Ze względu na wąskie spektrum działania, Criptic 400 EC (1 l/ha) warto użyć w mieszaninie ze środkami zawierającym oksyfluorofen - Goal 480 SC (0,2 l/ha) lub Galigan 240 EC (0,1 l/ha). Opryskiwanie należy rozpocząć od fazy 1 liścia właściwego wykonując 2-3 zabiegi, co 5-7 dni. Criptic 400 EC (0,5-0,75 l/ha) można również zastosować razem z pirydatem znajdującym się w Lentagranie 45 WP. Mieszaniny tych środków stosuje się na własną odpowiedzialność.
W nieco późniejszym stadium rozwojowym cebuli, czyli od fazy 1 liścia właściwego do końca fazy 4 liści cebuli można zastosować herbicyd o nazwie handlowej Aliacine 400 EC; także zawierającym w swoim składzie chloroprofam. Aliacine 400 EC w odróżnieniu od Criptic 400 EC można użyć tylko raz w sezonie wegetacyjnym. Środek ten również można zastosować solo w dawce 3-5 l/ha, jednak lepsze efekty uzyska się stosując go w mieszaninie z oksyfluorofenem (Galigan 240 EC) lub pirydatem (Lentagran 45 WP).
Pendimetalina
Od fazy 1-2 liści cebuli można zastosować pendimetalinę w formie środka Stomp 330 EC (3-4 l/ha), Pendigan 330 EC (3-4 l/ha) oraz Stomp Aqua 455 CS (2,5-3,5 l/ha). Środki na bazie pendimetaliny najskuteczniej zwalczają chwasty jednoroczne w okresie kiełkowania i wschodów, a także chwasty jednoliścienne do fazy pierwszego lub początku drugiego liścia, dwuliścienne do dwóch liści właściwych. Niezależnie od dawki oraz terminu zabiegu Pendigan 330 EC i Stomp Aqua 455 CS można stosować tylko raz w sezonie wegetacyjnym. Najlepsze rezultaty uzyskamy stosując środki na powierzchnię wolną od chwastów oraz wilgotną glebę. Dodatkowo na własną odpowiedzialność istnieje możliwość zastosowania Stomp 330 EC w dawce 3 l/ha z adiuwantem np. Atpolan Bio 80 EC lub Olejan 85 EC (1,5 l/ha). Stosowanie adiuwantu ma sens, gdy chwasty są w fazie liścieni lub 2 liści właściwych.
Oksyfluorofen i pirydat
W fazie 3-4 liści cebuli w celu zwalczenia rocznych chwastów głównie dwuliściennych od wschodów do wysokości 5-7 cm, gdy wykonanie zabiegu w dawkach dzielonych niebyło możliwe stosuje się środki zawierające oksyfluorofen Goal 480 SC (0,25 l/ha) lub Galigan 240 EC (0,5 l/ha). W przypadku, kiedy plantacja jest silnia zachwaszczona środek Goal 480 SC można zastosować ponownie po 2 tygodniach od pierwszego zabiegu w takiej samej dawce. W warunkach przedłużającej się suszy niektóre gatunki chwastów mogą być słabiej zwalczane. Od fazy 3 liści cebuli do zwalczania chwastów rocznych dwuliściennych po wschodach do fazy 4 liści stosuje się pirydat w formie środka Lentagran 45 WP w jednej dawce 1,5-1,66 kg/ha lub w dawkach obniżonych 1-1,25 kg/ha po odchwaszczaniu mechanicznym, kiedy chwasty zaczynają "odbijać". Środek ten na własną odpowiedzialność można stosować w mieszaninie ze środkami Criptic 400 EC oraz Stomp 330 EC, należy jednak pamiętać, że łączna dawka Lentagranu 45 WP nie powinna przekroczyć 1,66 kg/ha.
Chlopyralid
W fazie 3 liści cebuli w celu zwalczenia m.in. ostrożnia polnego, chwastów rumianowatych można zastosować chlopyralid - Lontrel 300 SL lub Cliophar 300 SL w dawce 0,3-0,4 l.
Lontrel 300 SL lub Cliophar 300 SL zalecane są gdy na plantacji występuje ostrożeń
Preparatów tych najczęściej używa się do opryskiwania "punktowego" w miejscu wystąpienia chwastów, ponieważ mogą one powodować przejściowe skręcanie i wykładanie szczypioru. Od fazy 1-2 liści cebuli można zastosować mieszaninę środków Lontrel 300 SL (0,1 l/ha) oraz Goal 480 SC (0,05 l/ha) w 3 zabiegach - pierwszy w fazie 1-2 liści, a kolejne po 7-10 dniach. Po zastosowaniu tej mieszaniny mogą również wystąpić objawy fitotoksyczności min. skręcenie szczypioru oraz jego wykładanie, dlatego oprysk należy wykonać, gdy szczypior ma dobrze wykształconą warstwę woskową, na rośliny suche, po 3-4 dniach słonecznych. Warto pamiętać, że środki na bazie chlopyralidu mogą powodować opóźnienie wzrostu cebuli, a co za tym idzie opóźniony termin jej zbioru.
Małgorzata Srebro