Efektywne zwalczanie chwastów dwuliściennych po wschodach cebuli

Zwalczanie chwastów po wschodach cebuli jest zadaniem o tyle prostszym, im więcej czasu poświęcono ich zwalczaniu w terminie przed wschodami przy zastosowaniu pendimetaliny tuż po siewie, i/lub glifosatu w okresie tuż przed wschodami rośliny uprawnej. Z praktycznego punktu widzenia cały problem stosowania herbicydów w zabiegach powschodowych jest spowodowany koniecznością jak najszybszego zwalczania chwastów w ich jak najmłodszych stadiach rozwojowych, ale jednocześnie w takiej fazie rozwoju cebuli, która gwarantuje brak fitotoksyczności herbicydów w dawkach zalecanych dla skutecznego zwalczania określonych gatunków chwastów. Zadanie takie nie zawsze jest łatwe do realizacji, w szczególności, kiedy błędy w przygotowaniu pola powodują słabe wschody i w konsekwencji długie utrzymywanie się cebuli w fazie flagi oraz pierwszego liścia. W tym stadium rozwojowym stosowanie herbicydów jest możliwe jakkolwiek wiąże się często z dużym ryzykiem.

Kwasowość gleby a gatunki chwastów w cebuli

Pomijając inne istotne kwestie agrotechniczne wymagane do właściwego przygotowaniu pola do siewu, to jak zawsze bardzo duże problemy może stwarzać nadmierna kwasowość, kiedy to toksyczne formy glinu znacząco wpływają na opóźnianie wschodów. Problem jest o tyle istotny, kiedy na polu o zbyt niskim odczynie masowo mogą pojawić się gatunki chwastów tolerujące takie warunki jak chociażby rzodkiew świrzepa, która rozwija się intensywnie przy wolno wschodzącej cebuli, aż do fazy, w której jej zwalczanie staje się mocno utrudnione. W późniejszym okresie rozwoju rzodkwi jej ograniczanie może wymagać wyższych dawek chociażby oksyfluorofenu zawsze kosztem pewnych uszkodzeń szczypioru. W warunkach nadmiernej kwasowości uciążliwym chwastem stają się również szczawie.

Uszkodzenia roślin cebuli spowodowane niewłaściwym terminem i doborem preparatu do zabiegu

Przeciwnie na ciężkich glebach o odczynie mocno zasadowym bardzo trudnym do zwalczenia gatunkiem, który choć lokalnie, to jednak coraz częściej pojawia się na wielu plantacjach, jest blekot pospolity. W fazie od siewki do pojawienia się pierwszych liści właściwych blekot polny może być wyhamowany przez zastosowanie już od 1 liścia cebuli mieszaniny oxyfluorofenu z chloroprofamem czyli Galligan 240 EC (0,1 l/ha) + Criptic 400 EC (1,0 l/ha). W programie dawek dzielonych wspomnianą mieszaninę można zastosować jeszcze dwukrotnie w odstępie 5-7 dni, co jest dobrym rozwiązaniem uwzględniającym dość szerokie spektrum zwalczania także innych chwastów. Chociaż nie prowadzi to trwałego zniszczenia blekotu - ten po pewnym czasie odbija - to przynajmniej opóźnia jego rozwój do momentu, kiedy do zwalczania będziemy mogli zastosować chlopyralid (Lontrel 300 SL, Golden Chlopyralid 300 SL, Songhai 300 SL, Vivendi 300 SL i inne ) co ma miejsce od fazy 3 liści cebuli w dawce 0,3 - 0,4 l/ha. Stosowanie Lontrelu 300 SL gwarantuje również wysoką skuteczność w stosunku do chwastów rumianowatych i ostrożnia polnego. Środek radzi sobie także z rzodkwią świrzepą.

Ostrożeń polny można zwalczyć Lontrelem

Zamiast z chloroprofamem, oxyfluorofen (Agat 480 SC, Goal 480 SC, Fluorofen 480 SC, Fluron 480 SC) w dawce 0,05 l/ha można także stosować w dawkach dzielonych z Lontrelem 300 SL, którego w takiej mieszaninie użyjemy w ilości 0,15 l/ha. W takim przypadku pierwszy zabieg można wykonać nieco później, gdyż w fazie 2 liści cebuli, a kolejne dwa zabiegi w odstępach 7-10 dni. Wybór mieszaniny jest oczywiście uzależniony od spektrum zwalczanych chwastów, co należy uwzględnić przy jej wyborze.

Nie pryskaj herbicydami w fazie flagi cebuli

Częstym dylematem, który towarzyszy niejednemu producentowi jest podjęcie newralgicznej decyzji, w którym momencie najszybciej można "wejść" z pierwszym zabiegiem po wschodach cebuli. Z pewnością tym okresem w jej rozwoju, kiedy nie powinniśmy wykonywać żadnych zabiegów jest faza flagi, uszkodzenie której może prowadzić do zniszczenia plantacji. Już mniejsze ryzyko stwarza wykonywanie zabiegów wcześniej, w fazie zgiętego kolanka, kiedy to powierzchnia chłonna szczypioru młodych siewek jest niewielka i ciecz robocza szczególnie herbicydów o działaniu doglebowym może bezpiecznie dotrzeć do celu. Rozwiązanie stosowane niekiedy wśród producentów na zachodzie Europy wymaga jednak dużej ostrożności i nie jest uwzględniane w krajowych zaleceniach.

Nieodpowiednie dobranie herbicydu może skutkować nasileniem tylko jednego gatunku chwastu - na zdjęciu chwastnica jednostronna

W naszych warunkach klimatycznych najczęściej pierwsze zabiegi mogą być wykonywane po przejściu fazy flagi na pierwszy liść właściwy cebuli. Ale i tu praktyka wykazuje, że dylematów w tej kwestii nadal jest sporo. Czasami okres pierwszego liścia trwa dość długo i w tym czasie często jest jeszcze chłodno i siewki mogą być osłabione. Dobrym sposobem zapewniającym bezpieczeństwo jest delikatne wyciągnięcie siewek i przyjrzenie się systemowi korzeniowemu. Jeżeli siewka ma wyłącznie jeden korzonek to stosowanie opryskiwania nadal może wiązać się z dużym ryzykiem. Natomiast już od fazy trzech korzonków warto pomyśleć o pierwszych zabiegach. W tym czasie można zastosować chloroprofam w postaci środków Alliacine 400 EC w dawce 3-5 l/ha i Criptic 400 EC w dawce 6 l/ha. Criptic 400 EC można stosować także w dawkach dzielonych czterokrotnie po 1,5 l. Nieco później, ale jeszcze od fazy końca 1 liścia, stosuje się prosulfokarb w postaci środka Boxer 800 EC. Boxer 800 EC również można stosować metodą dawek dzielonych. Pierwszy zabieg w ilości 2,0 l ha wykonuje się w fazie 1-2 liści cebuli, a drugi znacznie później, dopiero w fazie 4 liści. Ten odstęp wynika ze sposobu działania środka. Prosulfokarb, który wykazuje zarówno działanie nalistne jak i glebowe, i bardzo dobrze radzi sobie z chwastami kapustowatymi, powoduje "ściąganie" powłoki woskowej ze szczypioru i kolejny zabieg środkiem o działaniu kontaktowym może nastąpić dopiero po jej odbudowaniu. Dotyczy to również innych herbicydów stosowanych bezpośrednio po zabiegu Boxerem 800 EC. W cebuli stosowanie jakichkolwiek herbicydów kontaktowych na dobrze wykształconą warstwę woskową jest zresztą gwarancją ograniczenia ich fitotoksyczności szczególnie w przypadku używania wyższych dawek. W takiej sytuacji zabiegi nie powinny być wykonywane bezpośrednio po opadach deszczu, czy po zaistnieniu innych czynników hamujących odbudowywanie woskowiny. Z praktyki wiadomo, że bezpiecznie można je stosować na "szarą ziemię" czyli w momencie, kiedy gleba przeschła już wyraźnie i nie widać na niej śladów wilgoci. Precyzyjnie do określania tego bezpiecznego momentu można posiłkować się tzw. testem jodynowym, ale jest to sposób dość uciążliwy.

Herbicydy należy dobrać do zachwaszczenia panującego na plantacji

Nie dopuść do zachwaszczenia wtórnego na plantacji cebuli

W przypadku cebuli zachwaszczenie wtórne może być czasami nie mniej uciążliwe niż zachwaszczenie pierwotne. I chociaż z reguły to właśnie chwasty pojawiające się w początkowym okresie wzrostu roślin, w sposób bezpośredni przyczyniają się do spadku plonu, to z kolei gatunki wschodzące w późniejszym okresie potrafią znacznie utrudnić zmechanizowany zbiór. Nadmiernie wyrośnięte chwasty prowadzą także do wzrost wilgotności w łanie, a tym samym mają wpływ na wzrost ryzyka ze trony niektórych chorób. To właśnie w zachwaszczeniu wtórnym często spotyka się zjawisko kompensacji niektórych gatunków, jak chociażby blekotu pospolitego czy starca zwyczajnego w cebuli. Stan zachwaszczenia wtórnego ma szczególne znaczenie w przypadku roślin o dłuższym okresie wegetacji uprawianych z siewu, jak również może stanowić problem w przypadku niektórych rodzajów gleb. W badaniach wykazano, że na glebach ciężkich zachwaszczenie wtórne w cebuli potrafi nawet przewyższać zachwaszczenie pierwotne. Można je ograniczyć przez powschodowe stosowanie herbicydów doglebowych. Od fazy 1-2 liści wykorzystuje się doglebowe działanie pendimetaliny w postaci środków Stomp Aqua 455 CS (2,5 ? 3,5 l/ha) oraz Stomp 330 EC, Pendigan 330 EC, Jet-Pendy 330 EC, Yellow Hammer 330 EC w dawce 3 ? 4 l/ha. Środkiem o działaniu kontaktowym, który w uprawie cebuli stanowi doskonałe uzupełnienie wcześniej zastosowanych herbicydów doglebowych jest Lentagran 45 WP (pyridat). Herbicyd ten jest dobrym rozwiązaniem w stosunku do wielu chwastów, które pojawiają się w zachwaszczeniu wtórnym. W szczególności dotyczy to: żółtlicy drobnokwiatowej, szarłatu szorstkiego, chwastów rumianowatych, jasnoty purpurowej i różowej, psianki czarnej, komosy oraz rdestówki powojowatej. Lentagran 45 WP należy stosować po wschodach cebuli w dawce 1,5?1,66 kg/ha. Nowe przepisy umożliwiają stosowanie tego herbicydu w dawkach dzielonych, choć odbywa się to na wyłączną odpowiedzialność stosującego. Decydując się na obniżenie dawki producent pozbawiony jest prawa do reklamacji w związku z brakiem skuteczności lub skutecznością niższą od oczekiwanej. Na podobnych zasadach Lentagran 45 WP można stosować również w mieszaninach z innymi preparatami chwastobójczymi. Herbicyd ten stanowi alternatywę dla preparatów doglebowych stosowanych w warunkach suszy. W glebie suchej cząsteczki herbicydów potrafią być bowiem wiązane silniej niż woda. Substancji aktywnej herbicydu może okazać się zbyt mało w roztworze glebowym, aby mogła zostać efektywnie pobrana przez korzenie i kiełki chwastów. Lentagran 45 WP wykazuje szerokie spektrum zwalczanych chwastów jakkolwiek gorzej radzi sobie z chwastami z rodziny kapustowatych. Wybierając środki chwastobójcze stosowane przed użyciem Lentagranu 45 WP lub w mieszaninie z tym herbicydem w miarę możliwości należy uwzględnić te substancje aktywne, które dobrze zwalczają gatunki z tej rodziny. Środek zaleca się do jednorazowego stosowania począwszy od fazy 3 liści właściwych cebuli. Najlepiej, aby w trakcie zabiegu, chwasty miały od 2 do 4 liści. W badaniach prowadzonych w Polsce stwierdzono, że zalecaną maksymalną dawkę można podzielić na dwie po 0,75 kg/ha, wykonując pierwszy zabieg w fazie 1,5 liścia (gdy cebula ma wykształcony pierwszy liść właściwy, a drugi liść osiągnie połowę wysokości pierwszego (BBCH 11-12) i drugi zabieg w fazie 3 liści (BBCH 13). Można też stosować trzy zabiegi po 0,5 kg/ha w odstępach około 7 dni.

Zmniejsz ryzyko uszkodzeń cebuli

Wykonywanie zabiegów herbicydowych środkami kontaktowymi zawsze stwarza w cebuli ryzyko występowania różnych uszkodzeń. Ryzyko te da się zminimalizować poprzez wykonywanie zabiegów na właściwie wykształcona powierzchnię woskową, przez stosowanie specjalnych adiuwantów (np. Protector) tym razem spełniających rolę substancji chroniących przed fitotoksycznością, jak również poprzez właściwą technikę ochrony. Do fazy 3 liści cebuli szczypior jest jeszcze na tyle wyprostowany, że przy niezbyt dużym stężeniu herbicydów, co uzyskuje się używając odpowiednią ilość wody (nie mniej niż 300 l/ha) i zastosowaniu właściwych dysz uszkodzenia mogą być znikome. Tym samym niezrozumiałe wydaje się stosowanie do odchwaszczania cebuli dysz dwustrumieniowych o kącie 30⁰, co tylko może przysporzyć dodatkowych kłopotów. W trakcie zabiegów przy zastosowaniu takiego rozwiązania szczypior dostaje "bocznego uderzenia" przez herbicydy kontaktowe przejawiające się we wzroście uszkodzeń. Dobrze dobrane dysze mają zagwarantować właściwe pokrycie chwastów, ale jednocześnie uzyskiwana kropla powinna swobodnie spływać po w miarę pionowo ustawionym szczypiorze. Warto na ten aspekt zwrócić uwagę, szczególnie, że w ofercie większości renomowanych firm są dysze spełniające takie oczekiwania.