Fazy krytyczne w nawożeniu cebuli i planowane żywienie makro- i mikroskładnikami w gospodarstwach patronackich EOC 2021

Elite Onion Club

2021-06-24 12:39

W ramach projektu Eite Onion Club (EOC) przekazujemy informacje o różnej tematyce agrotechnicznej. Dziś skupimy się na żywieniu cebuli. A konkretnie na fazach krytycznych w nawożeniu cebuli i planowanym dokarmianiu dolistnym makro- i mikroskładnikami w gospodarstwach patronackich EOC w sezonie 2021.

Na większości cebulowych pól w bieżącym sezonie jesteśmy aktualnie już po pierwszej, głównej fazie wzrostu w skali BBCH (określona jest cyfrą 0) a obejmuje ona kiełkowanie oraz początek wzrostu, wkrótce po wschodach cebuli. Na wstępie tego akapitu podane jest celowo, że na większości pól, ponieważ są jeszcze takie stanowiska, gdzie cebulę wysiewano a raczej przesiewano 15 maja – ulewne deszcze zabetonowały glebę i wystąpiły problemy z uzyskaniem odpowiednich wschodów. Wiosna tego roku nie był łaskawy dla wschodów (w przeciwieństwie do 2019 r.) – nadmiar wody, niskie temperatury, to czynniki, które zaowocowały na wielu polach nierównomiernymi wschodami, często niezadowalającą obsadą roślin cebuli na jednostce powierzchni.

Trudności w uzyskaniu odpowiednich wschodów były także na plantacjach gospodarstwach patronackich EOC, ale nie tam, gdzie użyto nasion podkiełkowanych. Ta forma produktowa sprawdziła się tej wiosny. Wiosny, którą zapamiętamy, jako zimną i mokrą. Teraz rośliny weszły w drugą główną fazę rozwojową w skali BBCH – rozwój liści – określona jest cyfrą 1. Za nami faza flagi nazywanej też wyprostowującym się liścieniem (BBCH 10) oraz faza BBCH 11 – wyraźnie widoczny pierwszy liść właściwy. Lustrując plantacje widać obecnie cebule w fazie BBCH 12, gdy drugi liść ma ponad 3 cm i w fazie BBCH 13 – 3 liście na roślinie.

Bezdyskusyjnym jest fakt, że głównym celem każdego producenta jest uzyskanie wysokiej wydajności plantacji, a w przypadku cebuli wpływ na wielkość cebuli ma siła wzrostu wegetatywnego przed zapoczątkowaniem tworzenia główki – od liczby i wielkości liści zależy masa i średnica cebuli. W początkowym okresie wzrostu i rozwoju – właśnie w fazach BBCH 13-15 bardzo ważne jest zapewnienie cebuli odpowiedniej ilości fosforu. Badania dowiodły, że pierwiastek ten jest drugim niezbędnym makroskładnikiem (po azocie), który potrzebny jest do prawidłowego wzrostu i rozwoju korzeni. Fosfor jest częścią kwasów nukleinowych. Co więcej, odgrywa on główną rolę w układzie enzymatycznym, jest potrzebny do transformacji energii w procesie fotosyntezy i oddychania. Jest nieodzowny również do podziału i rozwoju tkanki merystemu, stożka wzrostu korzenia. Niewystarczające odżywienie fosforem cebuli w tej fazie może zmniejszyć wielkość systemu korzeniowego, ograniczyć wzrost i rozwój liści, a co za tym idzie odbić się niekorzystnie na wielkość plonu cebuli, opóźnić dojrzewanie. Mając, to na uwadze zarówno w roku minionym, jak i w tym sezonie w gospodarstwach patronackich EOC poza nawożeniem posypowym praktykuje się dokarmianie dolistne nawozami zawierającymi makro- i mikroskładniki. W najbliższym czasie planowane jest dokarmianie dolistne cebuli nawozem ADOB Profit 10-40-8 + mikro. Wysoka zawartość fosforu w tym nawozie daje gwarancję odpowiedniego dożywienia nim cebuli. Ponadto w tej fazie do zabiegu dokładany jest jeszcze nawóz zawierający w swoim składzie dobrze przyswajalny molibden, ponieważ ten składnik z kolei wywiera bardzo dobry wpływ na produkcję chlorofilu (zielony barwnik) i zwiększenie ilości świeżej masy. A jak wcześniej napisano, im więcej liści tym wyższy plon.

Na wielu plantacjach mamy dziś do czynienia z problemami na skutek uszkodzenia szczypioru przez gradobicia i herbicydy, co w połączeniu z niską temperaturą powietrza powoduje zatrzymanie we wzroście liści i korzeni. Proponujemy na takich plantacjach wykonanie zabiegu nawozami ADOB Profit 10-40-8 + mikro z ADOB Ca IDHA oraz z 7-wodnym siarczanem magnezu (dawki odpowiednio: 3 + 1,5 + 3 kg/ha).

Kolejną istotną fazą rozwoju cebuli jest okres, kiedy rośliny mają ok. 4 liści. Wówczas zaleca się szczególne zwrócenie uwagi na azot. Azot jest niezbędnym elementarnym składnikiem wielu związków organicznych (aminokwasy, białko, kwas nukleinowe). Azot jest niezastąpionym pierwiastkiem, który poprawia wzrost i rozwój roślin, a także wysokość plonu, jednak nazbyt duże jego dawki mogą powodować nadmierny wzrost wegetatywny, opóźnić dojrzałość, obniżyć procent suchej masy, wysokość i jakość plon, a także zdolność do przechowywania. W gospodarstwach patronackich EOC nawożenie pogłówne azotem przeprowadzi się zwykle, gdy rośliny są w fazie 4 liści. Ponadto w fazie 6-9 liści planowane jest dokarmianie dolistne nawozem o zrównoważonym składzie NPK 18-18-18 + mikro (nawóz ADOB Profit). Wysoka zawartość poza azotem, fosforu i potasu może pozwolić utrzymać wysoki poziom odżywienia roślin tymi składniami w stosunku do azotu, co wpływa korzystnie na formownie cebul, przyspiesza ich dojrzewanie. Duże znaczenie w tym okresie ma też molibden (podobnie jak wcześniej już rekomendowany) oraz cynk – ten drugi składnik bierze udział w syntezie tryptofanu, będącego prekursorem auksyny (te stymulują wzrost roślin).

Kolejna faza – w skali BBCH 41-42 – to rozwój części tworzących główkę. Po upływie 14-15 tygodni od siewu zaczynają wykształcać się cebule. W fazie BBCH 41-42 grubieje podstawa liści i osiągają one maksymalny wzrost. 30, 40 oraz 50% średnicy, którą powinny mieć w czasie zbioru, cebule osiągają odpowiednio w fazach BBCH 43, 44 i 45. W tym okresie rośliny bardzo dobrze reagują na dokarmianie m.in. potasem, wapniem, żelazem czy manganem. Warto pamiętać, że potas jest dominującym kationem w roślinie. Jest niezbędny w oddychaniu i metabolizmie węglowodanów. W roku ubiegłym – z dużym niedoborem wody, komfortowe odżywienie cebuli w potas w gospodarstwie Wojciecha Dubasa oraz Bartosza Kraczuka z projektu EOC miało znaczący wpływ na charakter wzrostu (potas zwiększa tolerancję roślin na susze), plon cebuli i jej jakość. W okresie tworzenia cebul w minionym sezonie używano, ale także w tym sezonie planowane jest stosowanie 4 kg/ha nawozu ADOB Profit 4-12-38 + mikro, ale też ADOB FE IDHA i ADOB Mn IDHA.

Na finiszu produkcji cebuli – w skali BBCH 47-49 – również istotne jest żywienie roślin potasem, ale i miedzią. Rośliny optymalnie odżywione miedzią mają zwykle zwiększoną zawartość białka, witaminy C i karotenu; mają mocną, grubą suchą łuskę okrywającą. Jak określić, że cebula jest w fazach BBCH 47-49? Warto pamiętać, że w fazach tych liście zaczynają się wyginać pod własnym ciężarem, następnie szczypior wyraźnie załamuje się, cebule dalej grubieją i zwiększają masę, osiągają 70% średnicy końcowej, szczypior załamuje się u ponad 50% roślin. W fazie BBCH 49 jest prawie całkowicie załamany i wyschnięty, wzrost jest zakończony, szyjki powinny być zamknięte, średnica, masa, kształt i wielkość cebul oraz kolor łusek staje się typowy dla danej odmiany, cebule wchodzą w stan spoczynku.

Produktywność cebuli jest skorelowana z potencjałem plonotwórczym odmian, zbilansowanym żywieniem, optymalnym gospodarowaniem wodą, a także odpowiednią strategią ochrony roślin przed agrofagami. Ubiegłoroczne postępowanie na plantacjach patronackich projektu EOC pozwoliły uzyskać wysokie plony dobrej jakości. Początek tego sezon dla cebuli z siewu nasion wprost do gruntu rozpoczął się dość ciężko. Warto mieć na uwadze fakt, że rośliny tego warzywa mają słaby system korzeniowy a przy tym mają duże wymagania żywieniowe, są aktualnie „wymęczone” przez przymrozki, dlatego dobre efekty można uzyskać dokarmiając cebule dolistnie.