Aktualności
22 czerwca 2022 r. Komisja Europejska przedstawiła nowe założenia dotyczące przyszłości stosowania środków ochrony roślin. Są one bardzo restrykcyjne i okazuje się, że wbrew zapowiedziom komisarza ds. rolnictwa nie będzie tyle Europejskiego Zielonego ładu, ile w Krajowych Planach Strategicznych, bo dochodzi rozporządzenie SUD, które te kwestie zmieni i to obligatoryjnie dla wszystkich. Okazuje się, że cel krajowy nie może być niższy niż 35 proc.
Zarys rozporządzenia SUD
To jak podaje Komisja, kilka kluczowych kwestii, które wylicza w punktach:
Prawnie wiążące cele na szczeblu UE dotyczące zmniejszenia o 50 proc. stosowania pestycydów chemicznych oraz ryzyka stosowania pestycydów bardziej niebezpiecznych do 2030 r. Własne strategie mające zapewnić wspólne osiągnięcie ogólnounijnego celu.
- Ścisłe nowe przepisy w celu egzekwowania przyjaznej dla środowiska kontroli agrofagów: kompleksowe nowe ramy egzekwowania, aby sprawdzić, że wszyscy rolnicy stosują integrowaną ochronę roślin „IPM”, w której wszystkie alternatywne metody zwalczania są uwzględniane w pierwszej kolejności, zanim pestycydy chemiczne będą mogły być stosowane w ostateczności.
- Zakaz stosowania wszystkich pestycydów na obszarach wrażliwych: stosowanie wszystkich pestycydów jest zabronione na obszarach wrażliwych (i w promieniu 3 metrów od tych obszarów), takich jak parki lub ogrody publiczne, place zabaw, tereny rekreacyjne lub sportowe, ścieżki publiczne, jak również obszary wrażliwe ekologicznie.
- Wsparcie UE: W okresie przejściowym rolnicy będą wspierani przez Wspólną Politykę Rolną UE (WPR): przez 5 lat państwa członkowskie mogą wykorzystywać WPR do pokrywania kosztów nowych wymogów dla rolników.
Jak podkreślono, nowe zasady zostaną określone w rozporządzeniu, które jest bezpośrednio wiążące dla wszystkich państw członkowskich.
Dlaczego?
- Zasady te przekładają nasze zobowiązanie do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej w Europie na działanie w stronę, ochrony zdrowia, pomoc w budowaniu zrównoważonych systemów żywnościowych zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem oraz zapewnienie trwałego bezpieczeństwa żywnościowego. Uznają, że stawianie czoła wyzwaniom związanym z klimatem i środowiskiem jest najważniejszym zadaniem tego pokolenia – czytamy w relacji prasowej KE.
Dalej argumentują to w ten sposób, że istniejące przepisy dotyczące dyrektywy w sprawie zrównoważonego stosowania pestycydów (SUD) okazały się zbyt słabe i zostały nierównomiernie wdrożone.
- Niedawna ocena SUD, a także wnioski ze sprawozdań Trybunału Obrachunkowego i Parlamentu Europejskiego wykazały, że postępy w ograniczaniu zagrożeń i wpływu stosowania pestycydów na zdrowie ludzkie i środowisko były niewystarczające. Zauważono również niewystarczający postęp w promowaniu Integrowanej Ochrony Roślin oraz alternatywnych podejść lub technik, takich jak niechemiczne alternatywy dla pestycydów. Po części dlatego, że już teraz pestycydy chemiczne mogą szkodzić zdrowiu ludzkiemu i nadal przyczyniać się do spadku różnorodności biologicznej na obszarach rolniczych, zanieczyszczają powietrze, wodę i szeroko rozumiane środowisko – czytamy w informacji prasowej Komisji Europejskiej.
Jak podano dalej, każdego roku w latach 2013–2019 wykrywano pozostałości środków ochrony roślin powyżej progu ich działania na 13–30% wszystkich punktów monitorowania wód powierzchniowych europejskich rzek i jezior.
- Zmniejszenie naszej zależności od pestycydów chemicznych jest zatem kluczową częścią procesu budowania bardziej odpornych, zrównoważonych systemów żywnościowych na rok 2030 i później – poinformowano.
Czy stosowanie mniejszej ilości pestycydów zaszkodzi bezpieczeństwu żywności?
Zdaniem Komisji - przeciwnie. Bo założenia są takie, aby rolnictwo było bardziej zrównoważone.
- Oszacowano, że zmniejszenie ilości herbicydów stosowanych w UE przy zastosowaniu takiej technologii stosowania pestycydów o zmiennej dawce wynosi nawet 30 000 ton. Inne badanie zlecone przez Parlament Europejski wykazało, że istniejące rolnictwo precyzyjne może przyczynić się do zmniejszenia zużycia pestycydów o 10-20% bez wpływu na plony lub ponoszenia dodatkowych kosztów – podano.
Czego będą dotyczyć zmiany związane z nowym rozporządzeniem?
Poinformowano, że zmiany wprowadzane przez nowe przepisy będą następować stopniowo. Przez 5 lat państwa członkowskie mogą wykorzystywać Wspólną Politykę Rolną do pokrywania kosztów nowych wymagań dla rolników.
- Nowe przepisy określają wiążące cele na szczeblu UE dotyczące ograniczenia stosowania i ryzyka pestycydów chemicznych oraz ograniczenia stosowania bardziej niebezpiecznych pestycydów o 50%. W ten sposób przekłada się na konkretne działania zobowiązania określone w strategii „od pola do stołu” – czytamy dalej w informacji prasowej.
Nowe przepisy stanowią, że państwa członkowskie muszą przyjąć wiążące cele, aby pomóc w osiągnięciu ogólnego celu UE.
- Przy ustalaniu tych celów krajowych, państwa członkowskie mogą elastycznie uwzględniać swoją sytuację krajową, w tym postęp historyczny i intensywność stosowania pestycydów. Musi się to odbywać w granicach prawnie określonej formuły matematycznej. Pozwalając, aby sytuacja krajowa sterowała wyznaczaniem celów, w żadnym wypadku cel krajowy nie może być niższy niż 35%, aby zapewnić, że wszystkie państwa członkowskie ograniczą stosowanie pestycydów. Po dokonaniu przeglądu celów państw członkowskich, Komisja może w niektórych przypadkach zalecić państwom członkowskim ustanowienie bardziej ambitnych celów. Komisja może również podjąć dalsze środki w przypadku, gdy krajowe cele zostaną uznane za niewystarczające do osiągnięcia łącznej redukcji o 50% na poziomie UE do 2030 r. Co roku Komisja będzie publikować tendencje zmierzające do osiągnięcia unijnych celów redukcji na 2030 r. – podano w komunikacie KE.
W jaki sposób uzyskać cele? Komisja podała przykłady:
- usuwanie z rynku bardziej niebezpiecznych pestycydów;
- rozwój i szersze stosowanie alternatywnych technik zwalczania agrofagów zgodnych ze Integrowaną Ochroną Roślin, w tym w szczególności środków biologicznych, takich jak mikroorganizmy;
- wsparcie z WPR na inwestycje, doradztwo oraz poprzez płatności obszarowe.
- wzrost rolnictwa ekologicznego;
- rolnictwo precyzyjne i wykorzystanie nowych technologii.
Jak Komisja oblicza zmniejszenie stosowania pestycydów i ryzyko związane z nimi?
- Stosowanie pestycydów chemicznych i ryzyko związane z nimi będą mierzone corocznie z wykorzystaniem danych dotyczących sprzedaży środków ochrony roślin (PPP) zgłaszanych Komisji przez państwa członkowskie. Podstawą do obliczenia 50% obniżki będzie średnia sprzedaż z lat 2015, 2016 i 2017, trzech ostatnich lat, dla których dane były dostępne w ogłoszeniu strategii „Od pola do stołu”. Wszystkim substancjom czynnym wprowadzanym do obrotu w postaci środków ochrony roślin przypisuje się jedną z czterech grup, a każdej z grup przypisuje się wagę – wyższe wagi przypisuje się bardziej niebezpiecznym grupom – podano.
Wagi mają na celu zachęcanie do stosowania ŚOR zawierających substancje czynne niskiego ryzyka (z których wiele to substancje niechemiczne) oraz zniechęcanie do stosowania ŚOR zawierających bardziej niebezpieczne substancje (w szczególności niezatwierdzone substancje stosowane w ograniczonym czasie krajowych zezwoleń w sytuacjach nadzwyczajnych).
Stosowanie bardziej niebezpiecznych pestycydów będzie również mierzone na podstawie danych dotyczących sprzedaży środków ochrony roślin (PPP) zgłoszonych Komisji przez państwa członkowskie. Jednak w tym przypadku nie są potrzebne żadne wagi, ponieważ wszystkie należą do tej samej grupy. Opierając się na niedawno osiągniętym wstępnym porozumieniu w sprawie nowych zasad dotyczących statystyk rolniczych (SAIO), Komisja oceni obecną metodologię i może zaproponować nową – czytamy w komunikacie.
Jak KE będziesz wspierać rolników?
- UE zareaguje na pilną potrzebę zmiany kursu w sprawie pestycydów i wesprze rolników w ich działaniach w tym kierunku. Państwa członkowskie będą mogły wykorzystać Wspólną Politykę Rolną (WPR) do pokrycia kosztów wszelkich wymogów wynikających z nowych przepisów dla rolników, w tym obowiązkowych praktyk rolniczych nałożonych na mocy przepisów dotyczących integrowanej ochrony roślin dla poszczególnych upraw. Może to zrekompensować wszelkie dodatkowe koszty i zapobiec wzrostowi cen żywności – podano.