Aktualności
Konkurencyjność gospodarstwa rolnego nie powinna być zagrożona. Koniecznie trzeba wziąć pod uwagę zarówno zapotrzebowanie na żywność i energię odnawialną, jak i konieczność powstrzymania utraty bioróżnorodności. Istnieje niebezpieczeństwo, że zmiany klimatu, połączone z globalizacją i wzrastającą mobilnością, spowodują znaczny wzrost szerzenia się szkodników, co znacznie wpłynie na produkcję żywności. Komitety Copa-Cogeca wzywają do pomocy europejskim rolnikom w zarządzaniu tym procesem w sposób przyjazny dla bioróżnorodności, bez narażania na szkodę rentowności, konkurencyjności i trwałości rolnictwa, a więc przyszłości europejskiego sektora rolnego.
Grunty rolne służą przede wszystkim do produkcji żywności i coraz częściej są również źródłem odnawialnych surowców "zielonej gospodarki".
Europejskie rolnictwo gwarantuje bezpieczeństwo dostaw zdrowej i dobrej jakości żywności około 500 milionom obywateli UE. Zważywszy na fakt, że samo rolnictwo uzależnione jest od zdrowych podstaw dla produkcji - żyznej gleby, wystarczającej dostępności wody oraz zmniejszonego występowania szkodników - jego zdolność do utrzymania tych pozytywnych właściwości, a nawet do ich faworyzowania, na przykład poprzez wzmocnienie bioróżnorodności gleb, jest wysoka. Jednakże, rentowność gospodarstwa, nawet w perspektywie średnioterminowej, nie powinna na tym ucierpieć.
Rolnicy muszą koniecznie otrzymywać wystarczające dochody za swoje działania rolne. Jedynie wtedy trwałe bezpieczeństwo zaopatrzenia w żywność będzie mogło być zagwarantowane w Europie. Często, konieczne jest wsparcie finansowe dla rolnika za jego wysiłki prowadzone w celu zwiększenia bioróżnorodności w swoim gospodarstwie. Dzieje się tak szczególnie wtedy, kiedy utworzenie i utrzymanie bioróżnorodności stają się głównymi celami.
Ponadto, istnieje cała seria przykładów, które ilustrują produkty pochodzące z produkcji przyjaznej bioróżnorodności, za które płacona jest wyższa cena rynkowa. W ten sposób, wprowadzanie do obrotu produktów produkowanych z owoców pochodzących z sadów na pastwiskach jako specjalności regionalnych, może na przykład przyczynić się do zachowania tych sadów na pastwiskach.
Zakładając, że produkty pochodzące ze starych ras zwierząt domowych będą sprzedawane jako produkty pierwszej jakości, chów tych zwierząt w niektórych oddalonych miejscach pozostanie ekonomicznie opłacalny w pewnym stopniu. Jednakże, rzadko zdarza się, że siła i małe wymagania tych zwierząt oraz wyższe ceny pozwalają na pełną rekompensatę obniżonej wydajności w zakresie produkcji mięsa i mleka.
Ponadto, istnieje również wiele przykładów, w których udało się utworzyć nowe praktyki gospodarowania na korzyść bioróżnorodności. Częściowe niezbieranie lucerny jest jednym z nich. Pozwala to na obecność kwiatów, dzięki którym rośliny są bardziej atrakcyjne dla owadów, w tym dla pszczół. Rolnik ponosi pewne straty ekonomiczne. Jednak, przy kolejnych zbiorach, inny obszar pozostaje nieskoszony, co minimalizuje straty w zbiorach, a tym samym straty ekonomiczne. Zmienne pasy o szerokości 7 m na polach lucerny są mało kosztowną alternatywą dla pasów zieleni, gdzie zbiory nie są w żadnym wypadku dozwolone.
Francuska spółdzielnia Terrena postanowiła zwiększyć bioróżnorodność na polach i między nimi, bez negatywnych skutków ekonomicznych. Aby zilustrować swoje działania, utworzyła ona pole pokazowe. Udana konwersja na ekologiczne metody zwalczania szkodników, tak jak w projekcie Zdrowe owoce hiszpańskiej spółdzielni, może okazać się pozytywna dla zysku realizowanego przez gospodarstwo. Konieczne jest jednak, aby dodatkowe koszty produkcji (koszty siły roboczej i inwestycji), związane z wprowadzeniem pożytecznych organizmów, były rekompensowane przez wyższe wartości na rynku.
Rolnik będzie gotów zrezygnować ze stosowania chemicznych produktów ochrony roślin jedynie wtedy, kiedy będzie pewien, że sprzeda swoje produkty i kiedy uda się zminimalizować ryzyko spadku rentowności. Francuski program Agrifaune ma również na celu pogodzenie produkcji rolnej z ochroną bioróżnorodności.
Indywidualny plan polepszenia bioróżnorodności na terenie gospodarstwa został przygotowany dla każdego uczestnika. W związku z tym, możliwe jest zidentyfikowanie instrumentów łatwych do wdrożenia i mało kosztownych. W tym kontekście, chodzi o zredukowanie w miarę możliwości stosowania nawozów i produktów ochrony roślin, a 7 rolnicy są zachęcani do wdrożenia metod gospodarowania, które chronią gleby. Poplony są również zalecane.
Ponadto, rolnik otrzymuje instrukcje w zakresie utrzymania istniejących elementów krajobrazu. Udaje się w ten sposób zintegrować ochronę bioróżnorodności do produkcji rolnej oraz polepszyć w znaczny sposób między innymi siedliska dziczyzny obecnej na terenach rolnych. W ramach belgijskiego projektu ECO (ekonomia x ekologia), rolnicy zachęcani są do udziału w zarządzaniu krajobrazami i przyrodą poprzez tworzenie innowacyjnych systemów.
Projekt ten został rozpoczęty w celu zidentyfikowania, zaplanowania oraz wdrożenia rolnoprzyrodniczych środków ochrony. W rzeczywistości, istnienie kilku gospodarstw było zagrożone w związku z utratą gruntów rolnych, której powodem były instrumenty przeznaczone na odszkodowanie za negatywny wpływ na środowisko projektów prowadzonych na dużą skalę.
Dzięki utworzeniu zgrupowań rolników korzystających ze współpracy, specjalizacji oraz z korzyści skali, udało się zintegrować ochronę krajobrazów i bioróżnorodność z kontekstem ekonomicznym. W związku z tym można zagwarantować, że grunty rolne nie będą utracone z powodu utrzymania przyrody, ale przeciwnie, waloryzacja elementów środowiskowych krajobrazu rolnego przyniesie rolnikom dodatkowe korzyści ekonomiczne.
Obecnie, 6 grup rolników (zwanych grupami zarządzania rolnośrodowiskowego, każda liczy średnio 15 rolników) wspólnie pracuje w zakresie ochrony i utrzymania gatunków, siedlisk i krajobrazów w zależności od poszczególnych miejsc. Rolnicy korzystają ze wsparcia ekspertów i konsultantów w ramach podziału wiedzy i rozwoju zdolności.
Artykuł pochodzi z materiałów informacyjnych Komitetów Copa-Cogeca "Bioróżnorodność w rolnictwie".