Koryguj program żywienia cebuli badając glebę

W większości rejonów naszego kraju wysiew nasion cebuli dobiegł końca. Na założonych w pierwszej kolejności plantacjach opady deszczu na początku kwietnia przyczyniły się do w miarę równomiernych wschodów, ale pola obsiane w drugiej dekadzie niepokoją. Silne wiatry w ostatnim okresie bardzo przesuszyły wierzchnią warstwę gleby. Nasiona kiełkują nierównomiernie i wschody są zagrożone. Obserwując pola cebulowe warto także przeanalizować jak było przygotowane stanowisko pod uprawę, zwłaszcza pod kątem dostarczenia składników pokarmowych (cebula jest wrażliwa na nadmiar chlorków w glebie - siewki mogą wówczas zamierać). Analiza startowego nawożenia i znajomość wymagań pokarmowych cebuli są także cenną wiedzą w planowaniu strategii pogłównego żywienia roślin, które powinno być m.in. efektywne.

Cebula posiada słaby system korzeniowy, a jednocześnie cechują ją wysokie wymagania względem warunków glebowych. Liczby graniczne niektórych pierwiastków dla jej uprawy podano w tabeli 1. Odnotowane na początku kwietnia opady deszczu, miejscami bardzo intensywne (nawet ponad 30 mm), mogły - zwłaszcza na glebach lekkich - spowodować wypłukanie części składników pokarmowych, a w szczególności: azotu, potasu, wapnia i magnezu. Jeśli dotychczas tego nie zrobiono, warto jest nawet teraz pobrać próby gleby do analizy chemicznej. W ogrodnictwie polecaną metodą analiz chemicznych gleby jest metoda uniwersalna (nazywana też ogrodniczą), w której wyniki podawane są zwykle w mg/dm³. Koszt takiej analizy wynosi w stacji chemiczno-rolniczej tylko kilkadziesiąt złotych. Na jej podstawie wyznaczyć można dawki nawozów, których zastosowanie zapewni roślinom optymalną zasobność plonotwórczych składników.

Regulowanie odczynu gleby powinno być wykonane przed wysiewem. Dla cebuli optymalny jest odczyn lekko kwaśny (przy pH w wodzie 6,0-6,5). W odczynie tym prawidłowo rozwijają się systemy korzeniowe roślin oraz jest optymalna dostępność makro- i mikroskładników. Większość gleb w Polsce ma odczyn kwaśny, co wpływa między innymi na nadmierne zwiększenie zawartości rozpuszczalnych form metali. Wpływ odczynu na dostępność składników jest szczególnie widoczny w przypadku fosforu, którego wizualne objawy niedoborów na liściach wynikać mogą z silnej retrogradacji (uwstecznienia) składnika. Ograniczenia pobierania fosforu powodują również metale - przy odczynie kwaśnym: Fe, Mn, Al.; natomiast przy odczynie alkalicznym - co niekiedy w praktyce również zdarza się: Ca i Mg.

W sytuacji, gdy gleba ma zbyt niską zawartość wapnia można stosować nawozy zawierające ten składnik np. saletrę wapniową (15,5% N; 18-20% CaO), która dodatkowo dostarczy azot. W minionych latach na wielu plantacjach we wczesnych fazach rozwojowych obserwowano zasychanie końcówek szczypioru, co może być wynikiem właśnie niedoboru tego składnika. Jednorazowa dawka azotu nie powinna być większa niż 50-60 kg/ha. Warto pamiętać, że nadmierne, jak również zbyt późne żywienie azotem (nie później niż do połowy VI) pogarszać może jakość cebuli. Nawozami które nadają się do żywienia są między innymi: saletrzak (28% N), saletra amonowa (34% N), saletra potasowa (13% N, 46% K₂O) i mocznik (46% N). W czasie stosowania nawozów rośliny muszą być suche, gdyż ich zwilżenie grozi poparzeniem liści w przypadku kontaktu z nawozem.

Kolejnym składnikiem, który może być dostarczony pogłównie, mimo iż zwykle nawozi się nim gleby przedsiewnie, jest fosfor. Jednorazowa jego dawka nie powinna być większa niż 100 kg P₂O₅/ha. Polecanymi nawozami są: superfosfaty (wzbogacony; potrójny i potrójny borowany; odpowiednio 40-42 i 44-46% P₂O₅). Zastosować także można fosforan amonu (46% P₂O₅), który jednocześnie dostarczy do gleby startową dawkę azotu (w 100 kg nawozu 18 kg N).

Okres wiosenny to również stosowanie żywienia potasem. O ile na glebach średnich i ciężkich, o dobrych właściwościach sorpcyjnych, można zastosować jesienią sól potasową (KCl) - w dawce pokrywającej całe zapotrzebowanie na potas, to na glebach lekkich polecać można wyłącznie siarczan potasu (50% K₂O) stosowany w okresie wiosennym. Zwykle niedobory potasy uzupełnia się w nich przedsiewnie, ale przy wyraźnym niedoborze tego składnika (aktualna analiza) wskazane jest zastosowanie siarczanu potasu. Nadmierna zawartość chlorków w glebie wynikająca z zastosowania soli potasowej mogłaby być toksyczna dla roślin (istotne pogorszenie wschodów może być już widoczne przy zawartości chlorków w glebie ? 100 mg/dm³). Zastosowanie siarczanu potasu dostarcza również do gleby siarkę (w 100 kg nawozu jest 18 kg S) - cebula jest gatunkiem siarkolubnym. Można także użyć nawozu Patentkali, z którym oprócz potasu wniesie się do gleby magnez (30% K₂O; 10% MgO).

Nawożenie magnezowe zwykle stosuje się w całości przedsiewnie, łącząc je ? o ile gleba jest kwaśna i wymaga wapnowania - razem w wapnowaniem (nawozy wapniowo-magnezowe). Jeśli aktualna analiza chemiczna wskaże jednak na brak tego składnika, a gleba ma prawidłowy odczyn, wtedy zastosować można pogłównie nawozy magnezowe szybkodziałające, np. saletrę magnezową (9,5% Mg, 11% N), kizeryt (25-27% MgO) czy siarczan magnezu 1- i 7-wodny (odpowiednio 23 i 16% MgO). Maksymalna dawka jednorazowa wynosi do 100 kg MgO/ha.

Nie zapomnij o mikroskładnikach

Zwykle nie praktykuje się nawożenia posypowego gleb nawozami mikroskładnikowymi po wysiewie nasion. Można to jednakże uczynić, gdy ewentualne niedobory przyczyniłyby się do istotnego pogorszenia plonowania. Ważne jest jednakże równomierne rozsianie mikronawozów po polu (można je zmieszać z piaskiem). Najczęściej jednak mikroskładniki stosowane są w formie żywienia dolistnego.

Interwencyjne żywienie dolistne jest również polecane, w sytuacjach wystąpienia na roślinach objawów niedoboru składników (tabela 2), jako najszybsza forma poprawienia odżywienia nimi roślin. Na efektywność dokarmiania dolistnego wpływa wiele czynników m.in.: temperatura (optymalna 12-25°C), wysoka wilgotność powietrza, umożliwiająca dłuższe zwilżenie roślin, zastosowanie adiuwantu - środka poprawiającego pokrycie roślin i ułatwiającego pobieranie składników. Należy jednak pamiętać, że nie zastąpi ono odpowiedniego nawożenia doglebowego, gdyż ilości składników dostarczane drogą dolistną są niewystarczające dla prawidłowego wzrostu i plonowania roślin.