Mądre zwalczanie chwastów po siewie cebuli

Największe znaczenia ma zachwaszczenie plantacji cebuli w okresie wschodów, i tuż po nich w początkowym okresie wegetacji. Z tego powodu zabiegi przed wschodami cebuli należą do najważniejszych zabiegów herbicydowych, które należy wykonać bardzo starannie.

Cebula należy do tych roślin warzywniczych, które wymagają bardzo starannego odchwaszczenia. Od fazy flagi, do osiągnięcia przez rośliny 3-4 liści, plantacja powinna być wolna od chwastów. Jednocześnie cebula jest bardzo wrażliwa na działanie herbicydów, szczególnie tych kontaktowych, stosowanych po jej wschodach. Ponieważ wysiewa się ją stosunkowo wcześnie, w sprzyjających warunkach nawet już w marcu, zostaje mało czasu na staranne przygotowanie pola. Tym samym zniszczenie chwastów uprawkami mechanicznymi jest bardzo ograniczone, a praktycznie staje się wręcz niemożliwe. Wybór dobrego, mało zachwaszczonego stanowiska jest więc podstawą integrowanej ochrony cebuli przed chwastami. Nie mniejsze znaczenie ma również zapewnienie wyrównanych wschodów, które wymagają uwzględnienia wielu czynników począwszy od wyboru właściwego materiału nasiennego i właściwie przeprowadzonego siewu, aż po poprawne przygotowanie gleby przeznaczonej pod uprawę cebuli. Nie należy zapominać, że przy niewłaściwym przygotowaniu podłoża przed siewem osiadające cząstki gleby mogą stanowić dodatkową przeszkodę w osiągnięciu wyrównanych wschodów. Stąd właściwe zagregatowanie maszyn powinno uwzględniać możliwość właściwego "dociśnięcia" gleby. Oczywiście niezbędnym elementem tych zabiegów jest również poprawne rozkruszenie podłoża, które można uzyskać tylko przy glebie o poprawnej strukturze. Właściwe przygotowanie gleby wpływa również na skuteczność stosowanych herbicydów o działaniu glebowym. Niewskazane jest więc częste spulchnianie gleby, które może prowadzić do jej przesuszenia. Nie należy również wykonywać zabiegów uprawowych w okresach nadmiernej wilgotności, bądź przeciwnie długotrwałej suszy. W takich warunkach prowadzi się bowiem do nadmiernego jej zbrylenia.

Prawidłowa strategia zwalczania chwastów u uprawie cebuli pozwala utrzymać plantacje "czystą" aż do zbioru

Herbicydy do cebuli

Chemiczne odchwaszczanie plantacji stanowi konieczność z uwagi na pasowo rzędowy charakter wysiewu, niewielkiej odległości pomiędzy rzędami, oraz małej ilości nasion wymaganej przy siewie precyzyjnym. Praktycznie przez większą część cyklu produkcyjnego szczypior słabo zakrywa międzyrzędzia stąd plantacje praktycznie przez cały czas są narażone są na zachwaszczenie. Największe znaczenia ma zachwaszczenie plantacji w okresie wschodów, i tuż po nich w początkowym okresie wegetacji. Z tego powodu zabiegi przed wschodami cebuli należą do najważniejszych zabiegów herbicydowych, które należy wykonać bardzo starannie.

Ponieważ cebula jest warzywem charakteryzującym się dość długim okresem kiełkowania nasion, to jej wschody w zależności od terminu siewu i przebiegu pogody mogą pojawić się po 11, ale także i po 25 dniach. Jeżeli po siewie cebuli długo utrzymuje się niska temperatura i wschody się przedłużają to plantacje ulegają zachwaszczeniu z dominacją tych gatunków, które kiełkują w niższej temperaturze.

Jeżeli po siewie cebuli długo utrzymuje się niska temperatura i wschody się przedłużają to plantacje ulegają zachwaszczeniu z dominacją tych gatunków, które kiełkują w niższej temperaturze

Substancja aktywną, która można stosować do zabiegów przedwschodowych bezpośrednio po siewie cebuli jest pendimetalina. Pendimetalina jest formułowana w postaci emulsyjnej (Stomp 330 EC, Pendigan, 330 EC, Jet-Pendy 330 EC, Yellow Haammer 330 EC) oraz w formulacji zawiesinowej jako herbicyd Stomp Aqua 455 SC. W formach emulsyjnych stosuje się ją w dawce od 3 do 5 l/ha. W tej postaci herbicydy z pendimetaliną można stosować raz w sezonie co ogranicza możliwość zastosowania dawek dzielonych. Maksymalna z polecanych dawek zapewnia dłuższą ochronę, jednak doświadczenia holenderskie pokazują, że przed wschodami nie powinno się stosować dawek wyższych niż 2,5 l/ha. Wyższe dawki mogą bowiem częściowo hamować wschody cebuli tym samym prowadząc do większego zachwaszczenia tuż po wschodach, wydłużając pojawienie się flagi, czyli tej fazy do której powschodowe stosowanie środków chwastobójczych jest mocno ograniczone. Zastosowanie niższej dawki będzie jednak bezwzględnie wymagało opryskania plantacji w okresie tuż przed wschodami cebuli herbicydami opartymi na glifosacie. Generalnie należy założyć, że im wcześniejszy siew tym więcej czasu chwasty będą miały na kiełkowanie, i tym samym zachodzi większa konieczność stosowania glifosatu. W przypadku wysokiej dawki pendimetaliny w początkowym okresie utrzymuje się jej w glebie więcej niż jest to wymagane dla dawki efektywnej jednak dzięki temu działa dłużej. W okresie utrzymującej się suszy wysoka dawka może dodatkowo stanowić pewne zagrożenie, jeżeli wilgoć ?przyjdzie? tuż przed wschodami cebuli. Zastosowanie niższej dawki choć mniej ryzykowne i z reguły korzystniejsze dla wschodów cebuli to jednak również może stwarzać pewne ryzyko. W warunkach braku możliwości wykonania dodatkowego zabiegu przed wschodami cebuli, szczególnie na glebach ciężkich istnieje możliwość pojawienia się wysokiego poziomu zachwaszczenia zaraz po wschodach cebuli, w momencie kiedy stosowanie środków kontaktowych jest jeszcze mocno ograniczone. Z taką sytuacją autor spotkał się na Dolnym Śląsku, kiedy to zastosowanie niższej dawki pendimetaliny w formulacji 330 EC skutkowało bardzo silnym zachwaszczeniem niektórych plantacji przytulią czepną.

Podział dawki pendimetaliny jest możliwy przy jej zastosowaniu w formulacji zawiesinowej, jakkolwiek herbicyd Stomp Aqua 455 można również stosować jednorazowo, bezpośrednio po siewie, w dawce 2,5 - 3,5 l/ha. W przypadku użycia dawek dzielonych preparat może być użyty bezpośrednio po siewie w dawce 1,75 l/ha, jeżeli po wschodach będzie przewidziany jeszcze jeden zabieg tym środkiem. Istnieje również możliwość wykonania zabiegów tym herbicydem w trzech dawkach dzielonych; z czego dwie wykonuje się po wschodach. W takiej sytuacji dawka Stompu Aqua 455 SC po siewie wynosi 1,2 l/ha.

Wykonanie zabiegów bezpośrednio po siewie nie jest może, aż tak bardzo rygorystyczne, jednak szczególnie w warunkach przewidywanej suszy należy pamiętać, że bezpośrednio po siewie w glebie jest więcej wilgoci wymaganej do skutecznego zadziałania tej substancji czynnej.

Glifosat przed wschodami cebuli

Dla osiągnięcia właściwego poziomu ochrony cebuli w okresie wschodów nie należy zapominać o przedwschodowym zastosowaniu glifosatu. Choć nie jest wielkim błędem wykonanie opryskiwania na kilka dni przed wschodami to jednak zabieg optymalnie powinien być wykonany tuż przed pojawieniem się kolanek na wierzchu. Należy pamiętać, że glifosat działa wyłącznie nalistnie i przedwczesne wykonanie zabiegu spowoduje, że chwasty będą miały zbyt dużo czasu, aby wykiełkować jeszcze przed wschodami, albo tuż po wschodach cebuli. Oczywiście maksymalne opóźnianie zabiegu wiąże się również z pewnym ryzykiem, ale można sobie pomóc, aby to ryzyko zminimalizować. Na kilka dni przed przewidywanymi wschodami rośliny uprawnej na polu należy położyć fragment folii albo nawet większą szybę. Pod takimi materiałami szybciej zrobi się ciepło i tym samym wschody cebuli przyspieszą. Zaobserwowanie wschodów w miejscach sygnalizacji będzie stanowiło sygnał do wykonywania zabiegów glifosatowych na polu. W opinii autora wystarczającą praktyką jest jednak regularne rozgrzebywanie ziemi w poszukiwaniu kiełkujących nasion. W momencie zaobserwowania pierwszych kolanek jeszcze pod powierzchnią, nadal zostaje dość czasu na bezpieczne wykonanie zabiegu. Jedynie w warunkach bardzo wysokiej temperatury warto zachować szczególną ostrożność gdyż siewki cebuli mogą "przebić" powierzchnię gleby naprawdę bardzo szybko. W przypadku stosowania glifosatu w okresie przed wschodami warto do zabiegu użyć mniejszej ilości wody. Zastosowanie 100 - 150 l cieczy roboczej gwarantuje wyższe stężenie umożliwiające uzyskanie dobrej efektywności minimalizując jednocześnie ryzyko wpłukania preparatu do gleby w obręb wschodzących roślin. W żaden sposób do takiego zabiegu nie należy dodawać adiuwantów, które mogłyby "przytrzymać" działanie glifosatu na powierzchni gleby. Do zabiegów przedwschodowych warto rozważyć zastosowanie opryskiwania średnio, a nawet drobnokroplistego oczywiście w zależności od możliwości opryskiwacza jak i panujących warunków wietrznych i temperaturowych. Gruba kropla może bowiem "nie trafić" w małe jeszcze w tym momencie siewki chwastów.

Glifosat działa wyłącznie nalistnie i przedwczesne wykonanie zabiegu spowoduje, ze chwasty będą miały zbyt dużo czasu, aby wykiełkować jeszcze przed wschodami, albo tuż po wschodach cebuli

Dr inż. Janusz Mazurek