Mamy suszę – IUNG podał dane dla wszystkich województw

Mamy suszę!

Średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -100 mm. Najniższe wartości KBW poniżej -170 mm w tym okresie sześciodekadowym wystąpiły na terenie Pojezierza Lubuskiego. Wartości od -150 do -169 mm oprócz Pojezierza Lubuskiego notowano również na obszarze Pojezierza Wielkopolskiego. Niskie wartości KBW od -120 do -149 mm notowano na dużym obszarze Polski północno-zachodniej. Poza tym obszar o tej samej wielkości KBW notowano również w południowej części Niziny Śląskiej, w północnej części Wyżyny Krakowsko–Częstochowskiej, na Polesiu Lubelskim, Wyżynie Lubelskiej oraz w północnych terenach Wyżyny Małopolskiej.

Natomiast najwyższe wartości KBW notowano na obszarach północno-wschodniej Polski oraz na południu kraju: na Pogórzu Karpackim, Beskidach Zachodnich oraz na Przedgórzu Sudeckim, na tych trenach KBW wynosił od -119 do powyżej 50 mm.

Susza rolnicza występuje na terenie województw:

• Lubuskiego,
• Zachodniopomorskiego,
• Opolskiego,
• Wielkopolskiego,
• Kujawsko-pomorskiego,
• Łódzkiego,
• Lubelskiego,
• Świętokrzyskiego,
• Śląskiego,
• Dolnośląskiego,
• Mazowieckiego,
• Pomorskiego,
• Małopolskiego,
• Podlaskiego.

Susza notowana jest w uprawach:

• Zbóż jarych,
• Zbóż ozimych,
• Truskawek,
• Krzewów owocowych,
• Drzew owocowych.

W pierwszym okresie raportowania od 21 marca do 20 maja 2020 r. największe zagrożenie suszą rolniczą występowało wśród upraw zbóż jarych. Suszę w tych uprawach odnotowano w 833 gminach Polski (33,63% gmin kraju), wystąpiła w 14 województwach na powierzchni 10,14% gruntów ornych.

W marcu jak w garncu

Marzec bieżącego roku na znacznej powierzchni kraju był bardzo ciepły. Najcieplej było w południowo-zachodniej części kraju oraz w Kotlinie Sandomierskiej z temperaturą powyżej 6°C (cieplej od normy wieloletniej 1981-2010 o 1-2°C). Najchłodniej było w północno-wschodniej części Polski od 3 do 4°C ale i na tym terenie było cieplej od normy o 2-3°C. Natomiast w III dekadzie uwzględnianej w Systemie Monitoringu Suszy Rolniczej było zimno, na przeważającym obszarze kraju notowano od 2 do 3°C, a jeszcze zimniej było na północnym-wschodzie i południowym–zachodzie od 0 do 2°C, a miejscami na Pogórzu Karpackim notowano temperaturę powietrza nawet poniżej 0°C.

Największe nasłonecznienie w kwietniu

Kwiecień w tym roku był ciepły, temperatura wahała się od 6 do ponad 10°C. Najcieplej było w południowo-zachodniej części kraju (od 9 do ponad 10°C, cieplej było od normy od 1 do ponad 1,5°C). Im dalej w kierunku północno-wschodnim, tym było zimniej od 6 do 8°C. Na bardzo dużej powierzchni kraju temperatura powietrza tego miesiąca była wyższa od normy wieloletniej od 0,5 do 1°C. Należy natomiast zwrócić uwagę na bardzo duże usłonecznienie tego miesiąca wynoszące w południowych rejonach kraju ponad 300 godz. tj, większe od normy o 100%, a w północno-wschodnich obszarach kraju notowano ponad 270 godz. ze Słońcem tj, więcej od normy o 70%. Takie warunki termiczno-solarne sprawiły, że w kwietniu wystąpiła wyjątkowo wysoka ewapotranspiracja.

W pierwszej dekadzie maja na dużym obszarze kraju notowano temperaturę od 11 do 13°C. Zimniej było na północy i południu Polski od 9 do 11°C, a miejscami na Pogórzu Karpackim notowano temperaturę powietrza wynoszącą tylko 8-9°C. W drugiej dekadzie tego miesiąca nadal było chłodno, na przeważającym obszarze Polski temperatura wynosiła od 9 do 10,5°C. Najchłodniej było w północnych obszarach kraju gdzie notowano temperaturę od 8 do 9°C, a najcieplej w południowo-zachodnich terenach Polski oraz w Kotlinie Sandomierskiej z temperaturą od 11°C do ponad 11,5°C.

Marzec praktycznie bez opadów

W III dekadzie marca notowano na całym obszarze Polski bardzo małe opady lub ich brak. Jedynie na terenie Kaszub wystąpiły opady atmosferycznych wynoszące od 5 do 10 mm. Podobnej wielkości opady notowano na południowych krańcach kraju a miejscami były nieco wyższe i wynosiły od 10 do 15 mm.

W kwietniu nadal opady były bardzo małe. Szczególnie niskie, poniżej 10 mm wystąpiły w północnej części kraju, stanowiły one na tych terenach od poniżej 10 do 20% normy wieloletniej. Im dalej w kierunku południowym tym opady były nieco większe, wynoszące od 10 do ponad 30 mm i na tych obszarach stanowiły od 20 do ponad 40% normy.

 W maju dolało

W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane. W pierwszej dekadzie stwierdzono największe opady we wschodnich terenach kraju od 20 do 50 mm z wyjątkiem Podlasia, gdzie notowano opady od 10 do 20 mm. Podobnej wielkości opady notowano na przeważającym obszarze kraju. Natomiast najniższe opady od 5 do 10 mm występowały w północno-zachodniej części Polski. W drugiej dekadzie tego miesiąca nadal na tym terenie notowano bardzo małe opady od 5 do 15 mm. Tej wielkości opady wystąpiły też na obszarze województw: lubelskiego, świętokrzyskiego, śląskiego i opolskiego. Stosunkowo duże opady od 15 do 35 mm notowano w szerokim w pasie od Sudetów poprzez Nizinę: Śląską, Wielkopolską, Mazowiecką aż po Pojezierze Mazurskie. W tym okresie zdecydowanie największe opady notowano w północno-wschodniej części kraju wynoszące od 35 do ponad 50 mm.

Straty w plonach z braku wody

Stwierdzamy, że niedobory wody dla roślin uprawnych wynoszące od -120 do -179 mm, wystąpiły na dużym obszarze kraju. Brak dostatecznej ilości opadów zwłaszcza w trzeciej dekadzie marca oraz w znacznej mierze również w kwietniu spowodowały, że wystąpił duży niedobór wody w glebie, który negatywnie wpłynął na oziminy, truskawki i krzewy owocowe zwłaszcza zlokalizowane na glebach bardzo lekkich i lekkich. Występujący deficyt wody na glebach słabych powodował straty również w uprawach jarych w wyniku problemów wynikających ze słabymi wschodami roślin.

Według obecnych warunków pogodowych straty plonów z powodu deficytu wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w skali gminy w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych wystąpiły w uprawach zbóż jarych i ozimych, truskawek, krzewów i drzew owocowych.

Dyrektor
Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali: Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB, Dr hab. Rafał Pudełko, Dr Katarzyna Żyłowska, Dr Jan Jadczyszyn, Mgr Piotr Koza, Mgr Elżbieta Wróblewska