Aktualności
W ostatnich sezonach wegetacyjnych coraz częściej pojawiają się doniesienia o uszkadzaniu upraw warzywnych powodowanych przez rolnice. Gąsienice pojawiają się w dużym nasileniu średnio co 5-8 lat, niejednokrotnie prowadząc do całkowitego zniszczenia założonych plantacji. Dodatkowymi czynnikami, które mają wpływ na zwiększenie populacji tego szkodnika są łagodne zimy oraz stosowanie uproszczeń w uprawie.
Morfologia rolnic
Rolnice to gąsienice motyli nocnych, należące do rodziny sówkowatych (Noctuidae). Większość gatunków rolnic to polifagi, żerujące na różych gatunkach roślin. Najczęściej występujące gatunki na roślinach warzywnych to: rolnica żbożówka, rolnica czopówka, rolnica panewka oraz rolnica gwoździówka. Motyle są średniej wielkości o rozpiętości skrzydeł 2,5-4,5 cm. Skrzydła jasnobeżowe-szarobrunatne z charakterystyczną dla rodziny sówkowatych nerkowatą plamką. Gąsienice posiadają 8 par odnóży, ciało walcowate o długości od 3 do 6 cm w zależności od gatunku, barwy szarej, brunatnej lub oliwkowe z połyskiem. Charakterystyczną cechą rolnic jest zwijanie się gąsienic w "kłębek", w razie zagrożenia.
Korzeń marchwi uszkodzony przez rolnice
Korzeń po żerowaniu rolnicy
Szkodliwość rolnic
Rolnice zimują w stadium gąsienicy lub poczwarki w miejscu żerowania, w ziemi do głębokości 20-30 cm. Gąsienice występują w jednym lub dwóch pokoleniach w ciągu roku. Pierwsze pokolenie pojawia się wiosną, gdy temperatura przekroczy 100C, jedna gąsienica może zniszczyć kilka roślin co przy licznym ich występowaniu na plantacji może powodować przerzedzenie wschodów czyli powstawanie tzw. łysin. Młode rośliny są podgryzane i częściowo wciągane do gleby. Latem pojawia się drugie pokolenie rolnic, które w ciągu dnia kryje się w glebie, a nocą wychodzi na powierzchnię podgryzając rośliny. Gąsienice uszkadzają korzenie marchwi wygryzając głębsze lub płytsze nieregularne dziury, przeważnie w górnej części korzenia. Rolnice na plantacjach marchwi żerują od wiosny, aż do zbiorów, największe szkody wyrządzają w maju oraz czerwcu. Progiem szkodliwości jest 6 gąsienic lub jedna uszkodzona sztuka na m2. Na przełomie V-VI następuje przepoczwarczenie gąsienic i wylot motyli, które żywią się nektarem oraz spadzią mszyc, dlatego należy usuwać kwitnące na plantacji lub w jej pobliżu rośliny komosy białej czy gorczycy. Motyle są aktywne o zmierzchu i w nocy. Jedna samica może złożyć do 2000 sztuk do gleby bądź na rośliny. Korzenie marchwi uszkodzone przez rolnice tracą wartość handlową i nie nadają się do dłuższego przechowywania.
Marchew przegryziona przez nornice
Objaw żerowania rolnicy w marchwi
Zasychanie roślin marchwi uszkodzonych przez rolnice
Zapobieganie i zwalczanie:
W przypadku stwierdzenia obecności rolnic na plantacji można zastosować zwalczanie chemiczne zarejestrowanymi insektycydami. Ze względu na placowy charakter występowania rolnic zabieg można ograniczyć do miejsc, w których zaobserwowano uszkodzenia. Warto już lustrować plantacje, bo mamy sygnały, że szkodniki się uaktywniły. Ciepłe okresy przed tygodniem sprawiły, że szybciej nastąpił rozwój szkodnika i na polach rozpoczęło żerowanie kolejne pokolenie rolnic.
Małgorzata Srebro