Aktualności
Od 1 stycznia 2026 roku użytkownicy profesjonalni środków ochrony roślin (ŚOR) będą zobowiązani do prowadzenia ewidencji zabiegów w formie elektronicznej. Obowiązek ten wynika z rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 2023/564(1), które zostało przyjęte w ramach strategii „Od pola do stołu” i ma na celu ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin w Unii Europejskiej.
Czego dotyczy rozporządzenie?
Zgodnie z zapisami rozporządzenia wprowadzony zostaje obowiązek:
- prowadzenia dokumentacji dotyczącej stosowanych środków ochrony roślin wg określonego wzoru,
- przechowywania tej dokumentacji w formacie elektronicznym,
- stosowania jednolitego wzoru ewidencji w całej Unii Europejskiej.
Obowiązek ten ma na celu ujednolicenie praktyk rejestrowania stosowania ŚOR, poprawę jakości gromadzonych danych oraz zwiększenie skuteczności działań kontrolnych i monitorujących prowadzonych przez państwa członkowskie.
Jakie dane muszą znaleźć się w ewidencji?
Rozporządzenie szczegółowo określa, jakie informacje powinny być zawarte w elektronicznej dokumentacji. Wzór ewidencji zawiera konieczność zapisywania takich danych, jak:
- rodzaj zastosowania środka (np. pole, magazyn),
- nazwę środka ochrony roślin i numer zezwolenia,
- datę i w określonych przypadkach, godzinę zastosowania,
- zastosowaną dawkę (w przeliczeniu na ha),
- lokalizację i powierzchnię uprawy,
- nazwę uprawy.
Co ciekawe, w tym wzorze ewidencji nie przewidziano obowiązku podawania przyczyny wykonania zabiegu – co aktualnie jest wymagane w Polsce.
Terminy i format dokumentacji
Zgodnie z rozporządzeniem każde zastosowanie środka ochrony roślin musi zostać zarejestrowane bez zbędnej zwłoki. Jeśli dokumentacja zostanie pierwotnie utworzona w formie papierowej, użytkownik ma maksymalnie 30 dni na przeniesienie jej do formatu elektronicznego. Jednak państwa członkowskie mogą przewidzieć krótsze terminy przenoszenia tych danych do określonego formatu elektronicznego. W odniesieniu do stosowania środków ochrony roślin na swoim terytorium przed dniem 1 stycznia 2030 r. państwa członkowskie mogą również zezwolić na dłuższe terminy niż określone powyżej, dla przenoszenia dokumentacji do określonego formatu elektronicznego, pod warunkiem, że cała dokumentacja będzie dostępna w określonym formacie elektronicznym przed dniem 31 stycznia roku następującego po roku stosowania środka ochrony roślin.
Krajowe przygotowania do wdrożenia systemu
W Polsce trwają obecnie prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o środkach ochrony roślin, które mają stworzyć podstawy prawne do budowy krajowego systemu teleinformatycznego umożliwiającego prowadzenie ewidencji elektronicznej.
Za przygotowanie, administrowanie i udostępnianie tego systemu będzie odpowiedzialny Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa (GIORiN). System ma być dostępny publicznie, a po jego wdrożeniu planowane są szkolenia z obsługi oraz publikacja materiałów instruktażowych dla użytkowników.
Co dalej?
Nowe przepisy wprowadzają zmianę w sposobie dokumentowania zabiegów środkami ochrony roślin. Dla wielu użytkowników będzie to oznaczało konieczność dostosowania się do cyfrowych narzędzi – co z jednej strony może stanowić wyzwanie, ale z drugiej pozwoli na lepszą kontrolę, przejrzystość i efektywność w zarządzaniu ochroną roślin.
Choć konkretna data udostępnienia systemu nie jest jeszcze znana, profesjonalni użytkownicy ŚOR już teraz powinni rozpocząć przygotowania do nadchodzących zmian. Śledzenie komunikatów publikowanych przez GIORiN oraz instytucji branżowych będzie kluczowe dla płynnego przejścia na nowy system.