Kontrola PIORiN w gospodarstwie - co kontrolują inspektorzy?

Kontrola w gospodarstwie zgodnie z ustawą o PIORiN nie jest zapowiadana, mimo to rolnik jest zobowiązany ją przyjąć. Kontrola zawsze przeprowadzana jest w obecności rolnika lub osoby przez niego upoważnionej. Jeśli z ważnych względów rolnik nie może w niej uczestniczyć, to możliwe jest ustalenie nowego terminu.

 Podczas kontroli pracownicy inspekcji poproszą rolnika o podanie następujących danych:

• struktury zasiewów, wraz z gruntami dzierżawionymi czyli udziału każdej z grup czy gatunków roślin uprawianych na całkowitej powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie (poza ugorami).
• aktualnego szkolenia ze stosowania środków ochrony roślin - Szkolenia  w zakresie stosowania środków ochrony roślin i w zakresie integrowanej produkcji roślin obejmują: szkolenia podstawowe oraz szkolenia uzupełniające dla osób, które ukończyły szkolenie podstawowe. Zgodnie z art. 64 ustawy o środkach ochrony roślin w programach szkoleń uwzględnia się w odpowiednim zakresie zagadnienia dotyczące ograniczania ryzyka związanego ze stosowaniem środków ochrony roślin, w tym ograniczania ryzyka dla środowiska wodnego i źródeł wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, oraz stosowania wymagań integrowanej ochrony roślin. Zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia jest ważne przez okres 5 lat.
• protokołu badania opryskiwacza lub faktury za zakup nowego opryskiwacza - na każdym posiadaczu sprzętu do aplikacji środków ochrony roślin ciąży obowiązek przeprowadzania okresowych badań potwierdzających sprawność techniczną sprzętu używanego do stosowania środków ochrony roślin. Badanie nowego sprzętu przeprowadza się nie później niż po upływie 5 lat od dnia jego nabycia. Następne badania potwierdzające sprawność techniczną sprzętu przeznaczonego do stosowania środków ochrony roślin przeprowadza się w odstępach czasu nie dłuższych niż 3 lata.
• informacji o kalibracji opryskiwacza i kto ją wykonał - kalibracja polega na umiejętnym doborze rozpylaczy, ciśnienia roboczego cieczy oraz prędkości jazdy. Okresową kalibrację należy przeprowadzać co 3 lata podczas atestacji opryskiwacza, którą wykonuje uprawniony diagnosta. Do tego celu wykorzystuje on specjalistyczny sprzęt diagnostyczny.
• rejestru zabiegów uwzględniającego integrowaną ochronę roślin (do 3 lat wstecz) - zakres informacji, które muszą być zwarte w rejestrze zostały określone przepisami prawa. Forma ewidencji zabiegów ochrony roślin jest dowolna, ponieważ nie została jednoznacznie wskazana. Może to być zarówno zeszyt w formie drukowanej, jak i plik zapisany na komputerze lub urządzeniu mobilnym. W poszczególnych kolumnach ewidencji zabiegów środkami ochrony roślin należy uwzględnić kolumny zawierające poniższe informacje:

• Nazwę lub oznaczenie pozwalające na identyfikację danego pola
• Powierzchnie uprawianej rośliny
• Powierzchnie, na której zastosowano środek
• Termin zabiegu
• Nazwę handlową użytego produktu
• Dawkę zastosowanego preparatu
• Powód wykonania zabiegu
• zaświadczenia o zdaniu pustych opakowań po środkach ochrony roślin - zgodnie z polskim prawem użytkownicy środków ochrony roślin są zobowiązani do zwrotu opakowań po tych produktach, punkty sprzedaży zobowiązane są do ich przyjęcia, a producenci i importerzy – do zorganizowania systemu zbierania i zagospodarowania opakowań. Puste opakowania po środkach ochrony roślin można bez opłat oddać do punktu sprzedaży, który przekaże je profesjonalnej firmie zajmującej się utylizacją odpadów. Nie musi to być ten sam punkt, w którym dokonaliśmy zakupu. Opakowanie można oddać do dowolnego sklepu, który uczestniczy w Systemie PSOR. Nie ma konieczności okazywania paragonu czy też faktury. Warto mieć jednak ze sobą specjalny formularz zwrotu odpadu i przedstawić go do podpisu w sklepie, u sprzedawcy. Wówczas w sytuacji kontroli można udowodnić, że postępuje się z opakowaniami w sposób zgodny z prawem. Wzór formularza znajdą Państwo tutaj

• informacji o warunkach przechowywania środków ochrony roślin (weryfikowanej przez inspektora na miejscu w gospodarstwie) - środki ochrony roślin należy zawsze przechowywać w oryginalnych opakowaniach oraz w sposób uniemożliwiający kontakt tych środków z żywnością lub paszą. Wszystkie preparaty muszą być przechowywane w taki sposób, by nie zostały przypadkowo spożyte przez zwierzęta, nie stały się dostępne dla dzieci i osób trzecich. Podczas przechowywania należy również wyeliminować ryzyko skażenia środowiska naturalnego w czasie ewentualnych wycieków lub awarii. Natomiast o warunkach przechowywania danego preparatu informuje etykieta środka. Jeśli kupujemy i zużywamy środki ochrony roślin na bieżąco i sporadycznie zachodzi potrzeba przechowywania ich w gospodarstwie, można na ten okres umieszczać je w zamykanej na klucz szafie lub skrzyni. Ważne, aby były one wykonane z nienasiąkliwego i ognioodpornego materiału oraz posiadały stabilne dno. Najlepiej warunki te spełni metalowa szafa. W tym samym pomieszczeniu, gdzie będą magazynowane środki ochrony roślin, nie powinna znajdować się żywność, pasze dla zwierząt oraz materiały łatwopalne. Szafka musi być również umiejscowiona z zachowaniem bezpiecznej odległości od ujęć wody i źródeł ciepła. W przypadku konieczności przechowywania dużej ilości środków ochrony roślin należy zaadaptować do tego celu oddzielne pomieszczenie lub wybudować oddzielny budynek. Decydując się na taki krok, warto zadbać o wszystkie szczegóły, lecz przede wszystkim wziąć pod uwagę uwarunkowania prawne i środki bezpieczeństwa związane z codziennym korzystaniem z magazynu. Należy także uwzględnić aspekty środowiskowe, gdyż duża ilość środków ochrony roślin stwarza większe niebezpieczeństwo zanieczyszczenia środowiska w przypadku nieoczekiwanej awarii. Magazyn zatem powinien być zlokalizowany w miejscu niewrażliwym z punktu widzenia skażenia wody, a cała infrastruktura tak zaprojektowana, aby w razie wycieków nie dopuścić do przedostania się ich do wód lub gleby. Największe zagrożenia dotyczące magazynowania środków ochrony roślin związane są z pożarem. Groźne są również powodzie, które mogą prowadzić do niekontrolowanego rozprzestrzenienia się magazynowanych środków i poważnego skażenia środowiska. Na drzwiach zewnętrznych magazynu umieszcza się napis: "Magazyn środków ochrony roślin" oraz "Nieupoważnionym wstęp wzbroniony". Wewnątrz magazynu należy ustawić metalowe regały, na których ustawiamy preparaty wg zasady: na wyższych półkach granulaty i proszki, na niższych płyny, emulsje, zawiesiny. Większe i cięższe opakowania można poustawiać na paletach. Istotne, aby nie stały one bezpośrednio na podłodze, gdyż mogą pochłaniać wilgoć. W takim magazynie warto wyznaczyć miejsce, gdzie będą gromadzone opróżnione i przepłukane opakowania po środkach. Może to być kosz lub skrzynia. Ważne, aby opakowania były dodatkowo umieszczone w workach foliowych. Tak zabezpieczone powinny być sukcesywnie odwożone do punktów sprzedaży, w których zakupiono dane środki. Magazyn powinien być również wyposażony w wentylację. W mniejszych pomieszczeniach wystarczy dobrze zaplanowana wentylacja grawitacyjna, w większych musi być ona mechaniczna, wymuszona, najlepiej połączona z sygnalizacją alarmową w przypadku jej awarii. Należy także zadbać o detale - zwłaszcza jeśli w magazynie pracują najemni pracownicy. Należy ich wyposażyć w środki ochrony indywidualnej. Zawiesić na ścianie apteczkę pierwszej pomocy niezbędną w przypadku zatrucia pestycydami lub chociażby skaleczenia. Kontroler może też pytać o zapas środków do neutralizacji ewentualnych wycieków. W dobrze widocznym miejscu trzeba też wywiesić instrukcję BHP, listę telefonów alarmowych oraz opisy znaczenia umieszczanych na opakowaniach znaków ostrzegawczych, symboli i piktogramów. Większość z tych wymogów nie jest określona szczegółowo w aktach prawnych. Mówią o tym jedynie zalecenia ekspertów z dziedziny ochrony roślin. Warto jednak się do nich dostosować, gdyż w wypadku kontroli nie będzie powodów do naliczania kar.

Inspektorzy PIORiN podkreślają, że ich zadaniem nie jest nękanie rolników, a jedynie sprawdzanie wywiązywania się z obowiązków nałożonych na nich przez przepisy. Te formułują też jasno, co grozi rolnikom w przypadku stwierdzenia uchybień. Dlatego warto mieć aktualne uprawnienia, przegląd opryskiwacza i na bieżąco prowadzoną dokumentację.