Nawożenie czosnku

Korzystny wpływ spożywania czosnku na zdrowie człowieka był znany już w starożytności. Uprawiany był w Egipcie i spożywany przez obywateli Cesarstwa Rzymskiego. Świeże ząbki czosnku zawierają 60?65% wody około 30% węglowodanów i 5,5-6,5% białka. Czosnek to także źródło witamin z grupy B oraz C i charakterystycznych olejków eterycznych o specyficznym zapachu i działaniu antyseptycznym i bakteriobójczym. Z tego też względu czosnek zwany jest naturalnym antybiotykiem.

Warunkiem uzyskania wysokiego i dobrego jakościowo plonu jest między innymi dbałość o pełne zabezpieczenie potrzeb pokarmowych czosnku poprzez właściwe nawożenie. Istotnym elementem przygotowania odpowiednich warunków uprawy jest dobór stanowiska. Najlepszym przedplonem dla czosnku są warzywa uprawiane na dobrze rozłożonym oborniku: ziemniaki, seler, ogórki, kapustne, zboża z wyjątkiem owsa, kończyna, lucerna i fasola. Pełna dawka obornika powinna wynosić 30-40 t/ha. Zastępczo można zastosować kompost w dawce 20-30 t/ha. Czosnek można sadzić jesienią od połowy października do połowy listopada lub wiosną po rozpoczęciu wegetacji. Nawożenie fosforem i potasem należy wykonać jesienią na miesiąc przed sadzeniem czosnku. Orientacyjne dawki tych składników pokarmowych to odpowiednio 80 i 150 kg/ha. Azot (N) należy zastosować w dawce od 90 do 120 kg/ha. Całą tę dawkę należy podzielić na trzy części. Pierwszą część trzeba zastosować jesienią przed sadzeniem a w przypadku czosnku jarego tuż po rozpoczęciu wegetacji. Drugą część nawozów azotowych należy rozsiać pod koniec kwietnia a trzecią miesiąc później. Jeśli był zastosowany obornik to wówczas nawożenie mineralne N można ograniczyć do 80 kg/ha. Jeśli w glebie brakuje makroskładników to wzrost roślin będzie zahamowany a tym samym plon nie będzie zadowalająco wysoki.

Dolistne dokarmianie czosnku

Czosnek jest warzywem o słabym systemie korzeniowym. Z tego względu ma ograniczoną zdolność pobierania składników pokarmowych z gleby. Bardzo korzystnie na kondycję roślin czosnku wpływa nawożenie dolistne. Dostarczanie składników pokarmowych roślinom poprzez liście pozwala uniknąć strat spowodowanych wymyciem ich z gleby. Dzięki nawożeniu dolistnemu uzyskuje się też o wiele szybsze działanie zastosowanego nowozu. Tą drogą można stosować nawozy od fazy 4-5 liści i powtarzać kolejne zabiegi co 7-10 dni w razie potrzeby. Nawożenie dolistne należy wykonywać wcześnie rano lub wieczorem przy temperaturze poniżej 25 stopni celsjusza dodając środek zwilżający. Optymalne odżywienie roślin można zapewnić tylko przy zachowaniu odpowiedniego odczynu gleby. Dla roślin cebulowych pH powinno wynosić 6,5-7,5 na glebach mineralnych i 5,5?6,5 na glebach torfowych. Ważne funkcje w prawidłowym rozwoju czosnku oprócz makroskładników, co wydaje się oczywiste, spełniają mikroskładniki niezbędne w niedużych ilościach.

Warto pamiętać, że mangan (Mn) w silnie kwaśnym środowisku powoduje zamieranie młodych roślin - jest toksyczny. Przy pH 7,5 jest słabo pobierany z gleby a potrzebny, bo jest aktywatorem enzymów odpowiedzialnych za redukcję azotanów w roślinie. Brak Mn powoduje wolniejszy wzrost i jaśniejsze zabarwienie szczypioru. Niedobór molibdenu (Mo) powoduje, że końcówki liści zamierają. Istotne są także interakcje między poszczególnymi makro- i mikroskładnikami np.: miedź (Cu) jest niezbędna do pobierania N mineralnego z gleby, uczestniczy w syntezie chlorofilu i procesie fotosyntezy. Susza hamuje pobieranie miedzi, co powoduje zaburzenia w wykształcaniu się łusek zewnętrznych. Miedź ogranicza występowanie chorób grzybowych. Cynk (Zn) bierze udział w syntezie aminokwasu tryptofanu, który wspomaga syntezę auksyn (regulator wzrostu). Brak Zn jest równoznaczny z karłowaceniem roślin a tym samym spadkiem plonu. Żelazo (Fe) odpowiada za tworzenie chlorofilu, metabolizm kwasów nukleinowych oraz za fotosyntezę i oddychanie. Na niedobór Fe mogą być narażone rośliny na glebach alkaicznych, świeżo wapnowanych i bogatych w siarkę, fosfor i miedź. Bardzo ważnym składnikiem pokarmowym dla czosnku jest siarka (S). Czosnek można nazwać rośliną siarkolubną. Pierwiastek ten jest składnikiem aminokwasów niezbędnych w syntezie białek, pełni ważną rolę w procesie fotosyntezy, wiąże wolny N atmosferyczny, zwiększa odporność na choroby i uodparnia rośliny na stres spowodowany suszą. Nawożenie S jest wskazane tym bardziej jeśli w płodozmianie znajdują się także buraki ćwikłowe, rzepak czy warzywa kapustne. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń zawierających S oraz zmniejszenie dostępności obornika będącego źródłem S powoduje, że w glebie częściej zdarzają się niedobory tego pierwiastka. Razem z dawką 10 ton obornika wnosimy na powierzchnię 1 ha 8 kg S. Rośliny czosnku mogą natomiast pobierać nawet blisko 100 kg S z powierzchni 1 ha. Odpowiednie zaopatrzenie roślin w siarkę zapewnia wysokie walory smakowe, dużą zawartość witamin i olejków eterycznych, wyższy oraz dobrej jakości technologicznej plon. Niedobór S powoduje blednięcie, kruszenie i sztywnienie młodych liści. Nawozy polecane do zastosowania w uprawie czosnku to: Azofoska, Polimag, Polifoska 21 zawierająca 14%S, Siarczan amonu, Siarczan potasu, Superfosfat pojedynczy pylisty zawierający 31% S, Kizeryt ? nawóz magnezowy, który zawiera 20-22% S, do nawożenia dolistnego m.in. Florovit, Rosasol czy Wuxal.