Zdrowe ziemniaki. Zdrowe liście. Zdrowe bulwy! Jak rozpoznać i zwalczyć zarazę ziemniaka – w wywiadzie podpowiada dr hab. Katarzyna Rębarz

Marcin Bartczak (M.B.): Pani doktor, ziemniaki, to w naszym kraju gatunek bardzo popularny, jest on też Pani zawodowym konikiem. Dlaczego zainteresowanie właśnie tym gatunkiem?

Katarzyna Rębarz (K.R.): Ziemniaki od wielu lat odrywają istotną rolę w produkcji rolniczej oraz w żywieniu ludzi i zwierząt. W porównaniu do innych roślin uprawnych wyróżniają się pod względem wszechstronności użytkowania i wysokości uzyskiwanych plonów oraz są pożądanym przedplonem pod inne rośliny uprawne. Ziemniaki mają specyficzne wymagania. Narażone są na zachwaszczenie, występowanie chorób czy też atak szkodników. Te obszary dają duże możliwości pracy zawodowej. Nieustannie obserwujemy zmiany w technologii produkcji ziemniaków, co rusz docierają do nas nowe informacje z zakresu ochrony roślin - identyfikacji agrofagów, ich biologii i o możliwościach ich zwalczania.
            Codziennie podejmuję, tę „ziemniaczaną rękawicę”, zresztą jak bardzo wielu producentów w naszym kraju, aby pozycja ziemniaka w Polsce się umacniała, aby osoby które go uprawiają mogły, podejmując, m.in. właściwe decyzje w jego ochronie, uzyskiwać jak najlepsze wyniki produkcji.

M.B.: Organizm grzybopodobny Phytophthora infestans, sprawca zarazy ziemniaka uznawany jest za jedno z największych zagrożeń dla roślin psiankowatych (ziemniak, pomidor). Jak rozpoznać zarazę ziemniaka?

K.R.: Tak zaraza, to jedna z najgroźniejszych chorób pojawiających się na plantacjach ziemniaka. Prześledzenie jej historii wykazuje, że ma ona ewolucyjny i złożony charakter, a walka z jej skutkami jest trudna i odczuwalna dla kieszeni rolnika. Zaraza ziemniaka może objawiać się na liściach w postaci różnej wielkości plam, które na początku są zielonkawe, a następnie zmieniają barwę na oliwkową i brunatną. Dookoła plam, na górnej stronie blaszki liściowej, widać jasną obwódkę, natomiast na dolnej stronie, w warunkach wysokiej wilgotności powietrza, widoczny jest dokoła plamy biały nalot patogenu Phytophthora infestans. Zaatakowane części naziemne nie spełniają swoich funkcji fizjologicznych, co przekłada się bezpośrednio na obniżenie ilości i jakości plonu.

M.B.: Kiedy należy być szczególnie czujnym, monitorować przebieg pogody, plantacje i rośliny pod kątem zarazowym?

K.R.: Pierwszym infekcjom patogenu sprzyja wysoka wilgotność powietrza i temperatura 12-15°C, a intensywny rozwój choroby przebiega w temperaturze powyżej 18°C. Warto pamiętać, że najszybszy rozwój patogenu w tkankach następuje w temperaturze 21°C i wilgotności powietrza zbliżonej do 100%.

Zaraza najpowszechniej rozmnaża się wegetatywnie (bezpłciowo). Przez wiele lat dominowała rasa zwana typem A1. W ostatnich latach obserwuje się zwiększenie agresywności P. infestans w stosunku do niektórych odmian oraz nietypowe objawy chorobowe. Związane jest to z dotarciem ponownie do Europy nowej rasy zarazy, zwanej typem A2. Ostatnie doniesienia naukowe wskazują na pojawienie się w Europie trzech nowych linii klonalnych: EU_36_A2, EU_37_A2 i EU_41_A2. Mają one różną agresywność wobec roślin oraz zróżnicowaną reakcję na stosowane fungicydy. Niestety zaraza ziemniaka wywoływana przez nowe rasy patogenu przebiega szybciej i gwałtowniej. Stąd m.in. w ochronie roślin przed tą chorobą duża istotność zabiegów zapobiegawczych.

M.B.: A jak łodygi, bulwy reagują na organizm grzybopodobny Phytophthora infestans?

K.R.: Objawy zarazy na łodydze występują powszechnie w naszym kraju. Przy dużej presji patogenu, łodygi w miejscu występowania plam łamią się. Poprawa pogody na słoneczną hamuje tylko częściowo rozwój choroby, natomiast ponowne opady powodują dalszy jej rozwój. W czasie deszczu zarodniki spłukiwane są z roślin i trafiają do gleby porażają także bulwy.

M.B.: Jakie objawy na bulwach są typowe dla zarazy?

K.R.: Na porażonej powierzchni bulw występują sine plamy, które przy silnym porażeniu zagłębiają się, a miąższ w miejscu ich występowania staje się rdzawobrunatny i twardy.

M.B.:Praktyka pokazuje, że w latach sprzyjających rozwojowi choroby plon może być niższy o 70%. Jaki preparat wybrać, aby skutecznie przeciwstawić się sprawcy zarazy ziemniaka?

K.R.: Ochrona plantacji ziemniaków przed zarazą ziemniaka jest trudna. Zwalczanie powinno obejmować metody agrotechniczne, a następnie zaleca się ochronę chemiczną. Na rynku jest szeroka paleta fungicydów do zwalczania sprawcy zarazy ziemniaka. Jednym z wyróżniających się skutecznością zarówno w działaniu zapobiegawczym jak i leczniczym – poświadcza to ocena międzynarodowej instytucji Euroblight, aż 4,4 – jest preparat Carial Flex.

Carial Flex chroni wszystkie naziemne części rośliny poprzez działanie powierzchniowe, translamilarne (wgłębne) i lokalnie systemiczne, co wpływa na wysoki poziom skuteczności preparatu. Doświadczenia przeprowadzone w różnych krajach potwierdzają, iż substancje czynne Carial Flex są bardzo efektywne w ograniczaniu zarazy na liściach, a przy tym bardzo odporne na zmywanie.

Dziękuję za rozmowę
Dr hab. Katarzyna Rębarz