Dwa liście "w plecy" na polach cebulowych

Wiosenna wegetacja roślin w 2021 roku rozpoczęła się dość późno, na przeważającym obszarze kraju dopiero pod koniec marca. Warunki agrometeorologiczne w okresie wiosny były na ogół niekorzystne dla wzrostu i rozwoju roślin. Wiosenne chłody z opadami deszczu i spadkami temperatury powietrza (w kwietniu przy gruncie miejscami nawet poniżej –10°C), miały wpływ na termin rozpoczęcia siewów warzyw – podaje GUS. Na stanowiskach, gdzie gleba jest przepuszczalna niektórzy producenci cebuli rozpoczęli siew nasiona w 3 dekadzie marca. Większość osób plantacje zakładała w kwietniu. A kwiecień nie był przychylny wschodom. Średnia temperatura powietrza w kwietniu 2021 r. wyniosła, uwaga, tylko 6,0°C i była aż o 2,6°C niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca (z okresu 1991-2020). Tegoroczny kwiecień należy zaliczyć do miesięcy ekstremalnie chłodnych. Dodatkowo, poza niską temperaturą, uśredniona suma opadu atmosferycznego w kwietniu w Polsce wyniosła 39,2 mm, co stanowiło 108% normy dla tego miesiąca w latach 1991-2020. Zatem było też mokro. Tam, gdzie opady były intensywne, wystąpił nadmiar wody na polach. Utrudniało to znacznie prowadzenie prac polowych i prowadzenie siewów. Siew cebuli w bieżącym roku był rozciągnięty w czasie i w niektórych rejonach opóźniony. Finalnie obserwowano, że wschody cebuli z wczesnych siewów trwały do kilku tygodni. W miejscach z intensywnymi opadami deszczu – m.in. znaczna cześć Kujaw oraz w rejonach, gdzie są zwięzłe gleby– doszło do nadmiernego zagęszczenia jej wierzchniej warstwy, co niekorzystnie rzutowało na wschody. Dodać należy, że energię wschodzącym roślinom w dużej mierze „odebrały”: czas – nasiona wschodziły 3-5 tygodni, niska temperatura i duże uwilgotnienie gleby. Na wielu plantacjach przeprowadzono zabiegi mające na celu rozkruszenie zaskorupianej warstwy gleby. Finalnie na części pól obsada roślin nie jest dostateczna.

Podkreślić należy, że w bieżący sezonie widać dużą różnice w kondycji roślin w zależności od użytej formy nasion. Mamy tu na myśli nasiona standardowe i nasiona podkiełkowane. Patrząc na różne zagłębia produkcji cebuli, czy to np. Kujawy, Wielkopolskę, Mazowsze, woj. łódzkie stwierdzić można, że wykorzystanie nasion podkiełkowanych było w tym roku asem w rękawie na trudne warunki pogodowe, jakie wystąpiły w okresie wschodów cebuli. W ramach projektu Elite Onion Club informowaliśmy, że nasiona podkiełkowane, to bardzo dobry wybór, gdy kiełkowanie odbywa się w warunkach niskiej temperatury. Wtedy nasiona podkiełkowane kiełkują znacznie szybciej niż nasiona standardowe, czyli niepobudzone. Dla przykładu, w temperaturze 10^oC nasiona podkiełkowane kiełkują już po 6-7 dniach, a nasiona standardowe zazwyczaj po 12-14 dniach. Wraz ze wzrostem temperatury różnice te są mniejsze: w temperaturze powyżej 15^oC nasiona podkiełkowane kiełkują po 4-5 dniach, natomiast nasiona zwykłe po 6-7 dniach. Warto o tym pamiętać.

Ten sam termin siewu, z lewej nasiona standardowe, z prawej  nasiona podkiełkowane

Zimny maj i dalsze opóźnienie wegetacji

1-3 tygodniowe opóźnienie we wschodach cebuli oraz jej nierównomierne wschody, to także kłopot dla przeprowadzenia odpowiedniej ochrony roślin przed chwastami. Na wiele pól nie można było wjechać po założeniu plantacji a ponadto było zimno w maju, co jak widać na wielu polach cebulowych w kraju nie przeszkadzało chwastom a ograniczało efektywność wykorzystywanych herbicydów. Średnia temperatura powietrza w maju 2021 r. wyniosła 12,0°C i była o 1,4°C niższa od średniej wieloletniej dla tego miesiąca. Według średniej temperatury miesięcznej, maj 2021 r. był trzecim najzimniejszym majem w XXI wieku. Poza tym, że tegoroczny maj był zimy to obfitował też w opady. Uśredniona suma opadu atmosferycznego w maju w Polsce wyniosła 76 mm, co stanowiło 119,5% normy dla tego miesiąca określonej na podstawie pomiarów w latach 1991-2020. Według klasyfikacji Kaczorowskiej miniony maj należy zaliczyć do miesięcy wilgotnych – podaje IMiGW-PIB. Analizując, jak cebula ma „pod górkę” w tym sezonie należy zaakcentować, że rośliny doświadczały najpierw zimna i wilgoć, następnie burz piaskowych, później zaskorupienia gleby, przemieszczenia herbicydów doglebowych, a teraz widzimy, jak zaistniała pogoda może sprzyjać pojawianiu się niebawem chorób.

W połowie czerwca w przewarzającej części kraju na wielu plantacjach cebula ma 3-4 liście. Na dobrych, wyróżniających się polach (a tych jest mało w kraju) rośliny mają 4-5 liści. W porównaniu do roku ubiegłego jest to ok. 2 liście mniej.

Mniejsza masa wegetatywna

Gdy cebula ma 5-7 dobrze wyrośniętych liści (od fazy BBCH 15) tworzą się łuski cebuli. Dla odmian typu Rijnsburger – bardzo długiego dnia – faza tworzenia się cebul rozpoczyna się w czerwcu przy długim dniu. W tym okresie ważne dla plonu są warunki wzrostu. Warto zadbać m.in. poprzez nawożenie dolistne, dostarczenie odpowiednich składników pokarmowych temu warzywu, aby wytworzyła jak najwięcej szczypioru – w sprzyjających warunkach agrotechnicznych cebula wykształca 15-18 liści. Aktualnie rośliny mają kilka. Dla niektórych obserwatorów rynku ta sytuacja nie pozwala szacować plonów na wysokim poziomie. Inni rzeczoznawcy sugerują, że mogą one być takie m.in. dlatego, że dość duże są aktualnie zasoby wody w glebie, po śnieżnej zimie i deszczowej wiośnie. Na ten moment druga z opcji wydaje się mieć mniejsze prawdopodobieństwo realizacji.

Warto zatem w najbliższym czasie, mając na uwadze dotychczasowe spowolnienie wzrostu zadbać o jak najlepsze wykorzystanie potencjału odmian i stanowiska poprzez wzmocnienie roślin dokarmianiem dolistnym. Bazując np. na nawozach firmy ADOB można osłabione rośliny – herbicydami, stresem wodnym czy temperaturowym pobudzić do rozbudowy części wegetatywnej, czy to systemu korzeniowego czy szczypioru, tak aby te stworzyły dobry fundament dla tworzących się cebul. Mając na uwadze system korzeniowy dobre efekty jego rozwoju może dać zasilenie roślin fosforem, np. poprzez opryskanie nawozem ADOB ProFit 10-40-8 + mikro OiW. Duży nacisk powinno się też położyć na cynk. Ten składnik stymuluje wzrost roślin. Do zabiegu dożywienia cebuli tym pierwiastkiem sprawdzi się nawóz ADOB Zn IDHA.

Znaczne opóźnienia w rozwoju cebuli, to sytuacja występująca nie tylko w naszym kraju. Bardzo podobnie jest m.in. u europejskiego gracza na rynku cebuli czyli w Niderlandach.