JAK POPRAWIĆ GENETYCZNĄ WYTRZYMAŁOŚĆ CEBULI ZIMUJĄCEJ NA MRÓZ?

Elite Onion Club

2020-11-25 11:10

Po pierwsze należy przed nadejściem zimy doprowadzić rośliny do odpowiedniej fazy rozwojowej, gwarantującej wykorzystanie potencjału mrozoodporności danej odmiany. Po drugie warto postawić na sterowanie niektórymi procesami biochemicznymi poprzez zbilansowane żywienie cebuli.

Cebula jest podstawową rośliną warzywną uprawianą w Polsce. Jedną z możliwości produkcji tego warzywa jest uprawa cebuli zimującej – są to odmiany dnia krótkiego lub pośredniego wyróżniające się pewną wytrzymałością na niskie temperatury, odpornością na wybijanie w pędy kwiatostanowe, zdolnością do tworzenia cebul w relatywnie niskich temperaturach oraz szybkim wzrostem po przezimowaniu. Uprawa ozima daje największe możliwości przyspieszenia zbiorów cebuli, ale też niesie z sobą duże ryzyko. Rośliny mogą ulegać poważnym uszkodzeniom w czasie zimy (w ostatnich sezonach ocieplający się klimat nieznacznie te sytuacje ograniczył), co często pociąga za sobą konieczność likwidacji plantacji, a w związku z tym poważne straty finansowe. Przyczyny zróżnicowanego w ostatnich latach stopnia zimotrwałości, czy wybijania w pędy kwiatostanowe nie zostały jednoznacznie określone. Zdolność do przetrwania zimy, zwana zimotrwałością, jest cechą kompleksową zależną od odporności roślin na cały szereg niekorzystnych czynników środowiskowych, występujących w okresie zimowym w warunkach polowych. Prócz niskich temperatur są to również: wymakanie, ruchy gleby spowodowane jej zamarzaniem i rozmarzaniem, występowanie skorupy lodowej, wysuszanie, wysmalanie, porażanie przez choroby i szkodniki. Niewątpliwie jednak najważniejszym czynnikiem decydującym o przeżyciu cebuli zimującej jest odporność roślin na mróz.

W „Metodyce Integrowanej produkcji Cebuli” wskazuje się, że wymagania cieplne cebuli zależą od jej fazy rozwojowej. Minimalna temperatura kiełkowania nasion wynosi 5-6 °C a optymalna 18 °C. Po wschodach, oraz w okresie intensywnego wzrostu szczypioru najbardziej korzystna jest temperatura w granicach 12-15 °C, oraz stosunkowo krótki dzień. Natomiast, w okresie formowania cebul najbardziej odpowiednia temperatura mieści się w zakresie 16-20 °C. Temperatura 20 °C lub wyższa pożądana jest w okresie załamywania szczypioru i dojrzewania. Znacznie mniejsze wymagania cieplne mają odmiany przeznaczone do uprawy ozimej. W początkowym okresie wzrostu cebula jest mało wrażliwa na przymrozki, a w uprawie ozimej, bez okrywy śnieżnej, znosi krótkotrwałe mrozy dochodzące nawet do –15 °C. O wiele bardziej wrażliwe są rośliny starsze, które ulegają uszkodzeniom mrozowym już w temperaturze –1,5 °C.

Profesor Rapacz zauważa, że zimy ostatnich lat są coraz łagodniejsze i w istocie średnie temperatury miesięcy zimowych są na ogół wyższe niż w poprzednich dekadach. Jednak jednocześnie obserwuje się nietypowy przebieg zimy. Zanikają przejściowe pory roku, co zwłaszcza w przypadku jesieni może być szkodliwe dla roślin zimujących. Szczególnie niebezpieczne jest występowanie w miesiącach zimowych okresowych ociepleń, po których przychodzą kolejne fale mrozów. Co można zrobić, żeby poprawić genetyczną wytrzymałość roślin na niskie temperatury? Po pierwsze należy przed nadejściem zimy doprowadzić rośliny do odpowiedniej fazy rozwojowej, gwarantującej wykorzystanie potencjału mrozoodporności danej odmiany. W bieżącym sezonie rośliny na plantacjach są w różnych fazach rozwojowych; w wielu rejonach przedłużyły się żniwa, co opóźniło termin założenia plantacji cebuli. Następnie intensywne opady deszczu też negatywnie wpłynęły na rozwój roślin. W konsekwencji wymagane dla dobrego zimowania cebuli parametry, czyli 3-4 liście i szyjka o średnicy 5-7 mm nie są na wielu polach osiągnięte.

Po drugie warto postawić na sterowanie niektórymi procesami biochemicznymi poprzez zbilansowane żywienie cebuli. W projekcie Elite Onion Club zwracamy uwagę, że w produkcji cebuli zimującej po jesiennym dolistnym dokarmianiu roślin nawozem o zrównoważonym składzie NPK, np. ADOB ProFit 18-18-18 + mikro OiW warto w ostatnich zabiegach odżywić rośliny potasem i fosforem. Dlaczego te składniki w tym okresie? Otóż warto pamiętać, że potas odgrywa szczególną rolę, ponieważ pierwiastek ten jest odpowiedzialny za gospodarkę wodną roślin. Zagęszcza on soki komórkowe i dlatego jedną z istotniejszych jego funkcji jest zwiększenie mrozoodporności roślin. Z kolei fosfor wpływa na metabolizm azotu; składnik ten pozwala zminimalizować skutki zastosowania zbyt dużej dawki azotu. Nawozem, który wyróżnia się wysoką zawartością potasu oraz zawiera w swoim składzie fosfor i mikroskładniki jest np. ADOB ProFit 4-12-38 + mikro OiW. Dobre przezimowanie cebuli ułatwia też komfortowe odżywienie roślin w mangan, molibden oraz miedź. Nawóz ADOB ProFit 4-12-38 + mikro OiW, to nawóz, który zawiera w swoim składzie te i inne mikroskładniki a forma chetalowa większości z nich gwarantuje szybką dostępność dla roślin.

Na plantacjach cebuli, gdzie kondycja roślin jest niedostateczna można użyć, poza wieloskładnikowym nawozem ADOB ProFit 4-12-38 + mikro OiW, specjalistycznych nawozów (ADOB Mn IDHA – 9%, ) przeznaczonego specjalnie do dostarczania roślinom wysoce przyswajalnych kationów manganu.

Warto pamiętać, że wielokierunkowe, komfortowe odżywienie roślin niektórymi makro- i mikroskładnikami pozwala efektywniej przetworzyć azot na białko, co ma korzystny wpływ na przezimowanie cebuli zimującej.