Matejka, specjaliści w produkcji selera na dużą skalę

Gospodarstwo państwa Brygidy i Klaudiusza Matejka z Opola od wielu lat specjalizuje się w uprawie warzyw, m.in. selera korzeniowego. W obecnym sezonie wegetacyjnym pod uprawę tego warzywa przeznaczono około 46 ha. Gospodarze dzielą się z nami technologią produkcji, która pozwala uzyskać wysokie plony handlowe z hektara.

Seler korzeniowy to jedno z niszowych warzyw korzeniowych uprawianych w naszym kraju. W roku 2014 jego uprawa zajmowała zaledwie 4-5 tysięcy hektarów, a zbiory kształtowały się na poziomie 100 tysięcy ton. Taka sytuacja jest spowodowana głównie wymaganiami wodnymi tego warzywa, które są bardzo wysokie. Gospodarstwa podejmujące się uprawy selera powinny dysponować systemem nawadniania plantacji, aby móc uzyskać zadowalające plony oraz zysk.

Bujna cześć nadziemna i ciemnozielony kolor liści wskazują na dobre odżywienie roślin

Doświadczenie w produkcji selera sprawia, że poza selerami nie ma na polu innych roślin, chwastów

Gospodarstwo państwa Brygidy i Klaudiusza Matejka z Opola od wielu lat specjalizuje się w uprawie warzyw, m.in. selera korzeniowego. Większość produkcji trafia do zakładów przemysłowych, a także na świeży rynek po uprzedniej obróbce. W gronie głównych odbiorców surowca znajdują się duże sieci sklepów, tj. Tesco czy Biedronka. Produkcja selera u państwa Matejka prowadzona jest corocznie na powierzchni kilkudziesięciu hektarów, w obecnym sezonie wegetacyjnym pod uprawę tego warzywa przeznaczono około 46 ha. Przy tak dużej powierzchni uprawnej selera korzeniowego odmiany muszą być sprawdzone i charakteryzować się wysokim potencjałem plonotwórczym podkreśla jeden z synów pana Klaudiusza, Tomasz Matejka. Seler korzeniowy w naszych warunkach klimatycznych najczęściej produkuje się z rozsady. Nie inaczej jest u państwa Matejka, którzy zaopatrują się w rozsadę w polskich oraz włoskich firmach specjalizujących się w jej produkcji. Pan Tomasz Matejka zapytany, jakimi cechami powinna charakteryzować się dobra odmiana selera korzeniowego wymienia przede wszystkim: wysoki potencjał plonotwórczy, biały miąższ korzeni bez przebarwień oraz bez pustych komór, dobra odporność na choroby tj. alternarioza czy septorioza, a także odporność na jarowizację. W tym sezonie ogrodnicy z Opola postawili na 4 odmiany (tabela).

Odmiany selera korzeniowego uprawiane w gospodarstwie państwa Matejka

PR - przemysł, ŚR - świeży rynek

Średnica selera korzeniowego odmiany Balena F1 w połowie lipca

W zależności od wczesności odmiany stosuje się zagęszczenie roślin równe 72 lub 78 ty. sztuk na hektar

Uprawa na odpowiednim stanowisku

Seler korzeniowy uprawiany jest głównie na glebach madowych klasy IIIa, IIIb a także IVa. Mady jak podkreśla drugi z synów pana Klaudiusza, Karol Matejka bardzo dobrze sprawdzają się w uprawie tego warzywa, ze względu na swoją żyzność oraz stabilny poziom uwilgotnienia gleby.

Pogoda w obecnym sezonie wegetacyjnym jest łaskawa dla producentów, dzięki czemu do tej pory plantacja nie musiała być nawadniania. Jak podkreśla pan Karol Matejka w razie nagłej zmiany warunków pogodowych urządzenia nawadniające cały czas czekają w pogotowiu, gdy tylko następuje deficyt wody uruchamiane są deszczownie szpulowe, którymi dysponuje gospodarstwo. Gleba pod plantację selera jest starannie przygotowywana już jesienią, wtedy też rozsiewana jest większość nawozów, głównie fosforowych oraz potasowych. Połowa dawki azotu zwykle dostarczana jest przed sadzeniem w ilości 100 kg N/ha, reszta wysiewana jest pogłównie w jednej lub dwóch dawkach. Dużą uwagę w gospodarstwie przywiązuje się również do nawożenia dolistnego, gdyż niedobór mikroskładników może znacznie odbić się na plonie, lub obniżyć jego wartość handlową. W gospodarstwie bazuje się głównie na ekologicznych preparatach francuskiej firmy Biodevas. Rozsada selera sadzona jest najczęściej w ostatniej dekadzie kwietnia lub pierwszej dekadzie maja. Seler sadzony jest w rozstawie 45 cm x 25-30 cm, w zagęszczeniu 72 tys. szt./ha w przypadku odmian wcześniejszych oraz 78 tys. szt./ha przy odmianach późnych. Zdaniem pana Tomasza jest to dobre zagęszczenie jednak w przyszłości zamierza zwiększyć je nawet do 100 tysięcy sztuk, gdyż od lat taką obsadę stosuje się w Holandii. Stosowana technologia uprawy i warunki pogodowe w rejonie, gdzie zlokalizowane jest gospodarstwo w ostatnich latach przekładały się na średnie plony z hektara na poziomie aż 50 ton.

Plantacja selera korzeniowego w gospodarstwie Klaudiusza Matejko - 15 lipiec

Rośliny mają dobrze rozwinięty system korzeniowy

Odpowiednio dobrana metoda zwalczania chwastów

W gospodarstwie stosuje się dwie metody zwalczania chwastów chemiczną oraz mechaniczną. Chwasty jedno- oraz dwuliścienne przed założeniem plantacji najczęściej są zwalczane przy użyciu preparatu Roundup 360 SL w dawce 3l/ha. Jeśli presja ze strony chwastów po posadzeni rozsady jest duża jak wspomina pan Tomasz Matejka można do ich zwalczania wykorzystać preparat Dual Gold 960EC w dawce 1,1-1,3 l/ha lub Racer 250 EC. Ten drugi herbicyd jest bardzo pomocny przy zwalczaniu samosiewów rzepaku, jednak często po zabiegu na plantacji można zauważyć przemijające z czasem przebielenia na liściach roślin. W zależności od sytuacji na plantacji zabiegi herbicydowe są powtarzane po około 2-3 tygodniach przy użyciu preparatów Linurex 500 SC w dawce 1,5-1,8 l/ha lub Boxer 800 EC w dawce 3l/ha. W celu zwalczenia chwastów jednoliściennych stosowany jest preparat Agil 100 EC w dawce do 1,5 l/ha, w zależności od ich fazy rozwojowej. Efekty działania tego środka widoczne są już po 3 dniach od zabiegu, co znacznie ułatwia podjęcie decyzji o konieczności powtórzenia zabiegu komentuje pan Tomasz Matejka. Metoda mechaniczna z wykorzystaniem pielnika zwykle jest stosowana do zwalczania zachwaszczenia wtórnego jednak ma ona także dodatkowe zalety. Główną jest spulchnianie międzyrzędzi co korzystnie wpływa na wzrost oraz kształt korzeni. Jest to bardzo ważna kwestia w przypadku selera gdyż korzeń handlowy powinien charakteryzować się wielkością mieszczącą się w granicach 700-900 gram.

Rośliny zostały już zabezpieczone przed chorobami

Seler korzeniowy w opolskim gospodarstwie produkuje się na żyznych glebach III-IV klasy bonitacyjnej

Ochrona chemiczna

Pierwsze zabiegi fungicydowe zostały już wykonane na plantacji w celu uniknięcia porażenia roślin przez jedną z najgroźniejszych chorób występujących w uprawie selera (septoriozie). Przy początkowych zabiegach bazuje się głównie na preparatach o działaniu kontaktowym, np. Gwarant 500 SC czy Banjo 500 SC. Z czasem wprowadzane są substancje o działaniu wgłębnym (Amistar 250 SC) oraz systemicznym (Signum 33 WG lub Scorpion 325 SC), gdy presja ze strony patogenów jest duża. Nie zapomina się także o ochronie insektycydowej przeciwko mszycom, a także połyśnicy marchwiance, która równie chętnie zasiedla korzenie selera. Obecnie w uprawie selera jest zarejestrowany tylko jeden insektycyd Movento 100 SC. Najczęściej zabiegi zarówno fungicydowe, jak i insektycydowe łączy się w jeden, aby ograniczyć ilość zabiegów oraz czas pracy. Zabiegi wykonywane są profilaktycznie oraz zgodnie z sygnalizacją. Często decyzja o słuszności wykonania zabiegu jest podejmowana na bazie własnych obserwacji, jak i komunikatów warzywniczych zamieszczanych na stronach internetowych. Obecnie zabiegi na plantacji wykonywane są średnio co 7-14 dni, z pewnością będzie ich więcej w stosunku do poprzedniego sezonu wegetacyjnego za sprawą częstych ulewnych opadów deszczu. Dużym problemem na polach zarówno marchwi jak i selera korzeniowego w tym roku są szkodniki glebowe, szczególnie rolnice pomimo stosowanego zmianowania. W naszym gospodarstwie warzywa korzeniowe na jednym polu są uprawiane nie częściej niż co 4 lata, więc takie problemy raczej nie powinny występować, jednak jak widać ten sezon należy do specyficznych komentuje pan Tomasz Matejka.