Zwalczanie śmietki kapuścianej

Wprowadzenie zakazu stosowania neonikotynoidów w rolnictwie poskutkowało nie tylko trudnościami w uprawie rzepaku. Zredukowanie listy dostępnych substancji czynnych przeznaczonych do walki ze szkodnikami niekorzystnie odbiło się również na gospodarstwach prowadzących produkcje warzywniczą. Rolnicy zgodnie przyznają, że w ostatnich latach nasiliło się występowanie śmietki kapuścianej w uprawach warzyw kapustnych, szczególnie w przypadkach, gdy plantacja zlokalizowana jest w pobliżu upraw innych roślin żywicielskich, takich jak rzepak.

Prawidlowo prowadzona ochrona pozwala na ograniczenie śmietki kapuścianej do poziomu nie zagrażającego plonom

Warzywa kapustne są często atakowane w ostatnich latach przez śmietkę

Śmietka kapuściana to gatunek muchówki z rodziny śmietkowatych (Anthomyiidae). Jej larwy należą do jednych z najgroźniejszych szkodników w uprawach warzyw kapustnych. W ciągu jednego sezonu wegetacyjnego, przy sprzyjających warunkach, oblotu mogą dokonać nawet trzy pokolenia szkodnika. Pierwszy oblot śmietki następuje wczesną wiosną, kiedy temperatura gleby przekroczy 10 stopni C. Muchówka składa jaja tuż przy szyjce korzeniowej rośliny. Jaja są jasne, podłużne, można je dostrzec bez dodatkowych przyrządów optycznych. Larwy śmietki są białawe, beznogie, podobne do larw muchy domowej, wielkości poniżej 1 cm. Larwy pierwszego pokolenia żerują głównie na korzeniach oraz w dolnych partiach łodygi. Zaatakowane rośliny słabną, a nawet zamierają, w wyniku utrudnienia pobierania wody z gleby. Kolejne pokolenie śmietki pojawia się zazwyczaj w pierwszej dekadzie lipca. Jaja drugiego pokolenia owady składają już nie tylko do gleby w obrębie łodygi, ale również bezpośrednio na ogonki liściowe i łodygi. Larwy wgryzają się do ogonków liściowych oraz róż kalafiorów i brokułów. Powodują ogromne zniszczenia w uprawach i z uwagi na lokalizacje są szczególnie trudne do zwalczenia. Uszkodzenia powstałe w wyniku ich żerowania są powtórnie atakowane przez patogeny, w wyniku czego następuje gnicie róż. Rośliny tracą całkowicie wartość handlową. Podobne uszkodzenia powodują larwy trzeciego pokolenia muchówki.

Larwa śmietki kapuścianej

Larwy śmietki są białawe, beznogie

Jaja śmietki kapuścianej

Śmietka składa jaja tuż przy szyjce korzeniowej rośliny

Bryła korzeniowa zaatakowana przez larwy śmietki

Zapobieganie i zwalczanie występowania śmietki kapuścianej należy zacząć już na rozsadniku. Do najbardziej skutecznych metod należy stosowanie środków chemicznych z grupy insektycydów. Podlewanie rozsady środkami owadobójczymi oraz powtórzenie zabiegu po wysadzeniu roślin na miejsce stałe zabezpiecza je przed atakiem szkodników w pierwszych tygodniach po posadzeniu. W uprawach wczesnych dobre efekty przynosi okrywanie agrowłókniną, która uniemożliwia owadom dotarcie do rośliny. Skuteczna jest jedynie nieuszkodzona agrowłóknina, ponieważ owady ze względu na swoją wielkość są w stanie dostać się pod okrycie nawet przez niewielkie otwory. Warto obserwować krzewy forsycji, zazwyczaj pierwsze obloty śmietki kapuścianej przypadają w okresie zakwitania jej żółtych kwiatów. Ograniczeniom nalotów śmietki kapuścianej sprzyja również stosowanie siatki osłaniającej plantację oraz stosowanie tablic lepowych, sygnalizujących zwiększona liczbę osobników pojawiających się w pobliżu uprawy. Tablice lepowe oraz pułapki zapachowe pozwalają na dokładniejszą obserwację plantacji oraz sygnalizują potrzebę i termin stosowania oprysków również w drugim i trzecim oblocie muchówki. Jak pokazały ostatnie lata, w uprawach o długim okresie wegetacji, szczególnie późnoletnich i jesiennych, opryskiwanie roślin stało się koniecznością. Najważniejszy jest termin przeprowadzenia zabiegu oraz zastosowanie optymalnej dawki środków ochrony roślin.

Emilia Pliszczyńska

Preparaty do zwalczania śmietki kapuścianej w warzywach kapustnych