Aktualności
Cebula corocznie zajmuje znaczną powierzchnię gruntów (ok. 25 000 ha), co czyni ją jednym z najważniejszych gatunków warzyw uprawianych w Polsce. Ważnym kryterium uzyskania wysokich oraz dobrej jakości plonów cebuli jest odpowiednie wybranie i przygotowanie stanowiska pod uprawę. Okres przygotowań, jaki mają producenci w okresie wiosennym jest zwykle krótki więc warto odpowiednio wcześniej rozpocząć prace polowe, aby później nie robić wszystkiego na "ostatnią chwilę".
Po pierwsze stanowisko
Sukces produkcyjny a właściwie jego połowa zależy od wyboru odpowiedniego stanowiska. Plantacje cebuli należy zakładać na glebie z uregulowanymi stosunkami powietrzno-wodnym oraz cieplnymi. Najlepsze do uprawy cebuli są gleby o strukturze gruzełkowatej. Taka struktura gleby stwarza korzystne warunki do kiełkowania nasiona oraz prawidłowego rozwoju systemu korzeniowego. Uprawy nie należy rozpoczynać na stanowiskach bardzo kwaśnych lub zasadowych, gdyż cebula jest bardzo wrażliwa na zakwaszenie gleby. Odpowiednie pH dla gleb mineralnych powinno mieścić się w przedziale 6,5-7, a dla gleb torfowych 5,5-6,5. Objawy nieuregulowanego pH, jakie pojawiają się w trakcie uprawy na zakwaszonych stanowiskach to głównie zahamowany wzrost roślin, drobne jasnozielone liście z żółknącymi wierzchołkami.
Kolejnym ważnym aspektem jest zmianowanie. Cebulę na tym samym stanowisku powinno uprawiać się nie częściej niż co cztery lata, w celu ograniczenia występowania szkodliwych patogenów oraz szkodników. Cebula zaliczana jest do warzyw płytko korzeniących się, a wiec zasadna jest jej uprawa po warzywach głęboko korzeniących np. marchwi. Dobrym przedplonem są również groch, fasola, buraki, kapusta czy zboża, które zostawiają pole wolne od chwastów. Należy na to zwrócić uwagę, gdyż cebula szczególnie w okresie wschodów jest bardzo wrażliwa na zachwaszczenie.
Nie oszczędzajmy na nawożeniu
Ogromne znaczenie w uprawie cebuli ma zawartość składników pokarmowych w glebie, a także ich pobieranie przez rośliny. Osiągnięcie wysokich i dobrych jakościowo plonów jest możliwe tylko wtedy, gdy rośliny prawidłowo pobierają składniki pokarmowe, na co ma wpływ wiele czynników min. pH gleby. Najważniejszymi pierwiastkami są azot, fosfor oraz potas. Zanim jednak przystąpimy do nawożenia warto odpowiednio wcześniej wykonać próby glebowe, które są niezwykle pomocne w ustalaniu dawek poszczególnych nawozów. Dawka azotu waha się pomiędzy 100 a 150 kg N/ha. Połowę dawki dostarcza się przedsiewnie, a drugą połowę pogłównie, kiedy rośliny są w fazie 1-4 liści właściwych jednak nie później niż o 15 czerwca. Późniejsze wysianie dawki pogłównej może opóźnić załamywanie szczypioru oraz pogorszyć jakość cebul. Przydatnymi nawozami azotowymi są saletra amonowa Pulan (34% N), Zaksan (32% N) lub Anwil (34% N), oraz saletrzak (27% N ? do stosowania przedsiewnego, nawóz powinien być wymieszany z glebą).
Zapotrzebowanie cebuli na fosfor wynosi 100-150 kg/ha, składnik ten należy dostarczyć w całości przedsiewnie np. używajac superfosfatu pojedynczego bądź wzbogaconego. Jeśli gleba jest bardzo uboga w fosfor bądź pH gleby jest zbyt kwaśne bądź alkaiczne można zastosować fosforan amonu o zwartości (26,2% P, 13% N), który dostarczy zarówno fosfor jak i dawkę startową azotu. Potas wysiewa się wiosną wraz z nawozami fosforowymi oraz przedwegetacyjną dawką azotu.
Do wiosennego nawożenia potasowego należy wykorzystać siarczan potasu Kalisop (50 % K2O, 45 % SO3), ze względu na wysoką wrażliwość cebuli na chlor. Jeśli zamierzamy stosować sól potasową wtedy nawożenie powinno być wykonane jesienią. Dawka potasu nie powinna wynosić ok. 150-200 kg. Należy podkreślić, że potas to pierwiastek odpowiedzialne za gospodarkę wodna roślin, dlatego nie należy pomijać tego pierwiastka, tym bardziej, ze ostatni sezon pokazał, że podczas suchego lata tylko dobrze odżywione w potas rośliny przetrwały okresowe niedobory wody.
Warto pamiętać, że cebula to roślina siarkolubna, co w praktyce oznacza, że w celu zapewnienia jej prawidłowego wzrostu oraz rozwoju należy dostarczyć do gleby ten pierwiastek. Oczywiście wcześniej należy sprawdzić zwartość siarki w glebie, oraz ustalić czy w płodozmianie występowały wcześniej rośliny wykazujące duże zapotrzebowanie w stosunku do tego pierwiastka min. rzepak czy warzywa kapustne. Siarkę najlepiej wprowadzić do gleby np. z siarczanem amonu (24 % S), siarczanem potasu (18% S), czy superfosfatem pojedynczym (32 % S).
Nieodpowiednie przygotowanie pola pod cebule obniży plon
Posiej nasiona cebuli w dobrze doprawiona glebę
By zapewnić nasionom cebuli jak najlepsze warunki wschodów należy odpowiednio uprawić glebę. Wierzchnia warstwa do głębokości ok. 5 cm powinna być spulchniona, natomiast poniżej głębokości wysiewu nasion gleba powinna być bardziej zagęszczona by ułatwić podsiąkanie wody. Należy zwrócić uwagę, aby zabiegi uprawowe były wykonywane podczas umiarkowanej wilgotności gleby. Uprawa zbyt wilgotnej lub suchej gleby spowoduje jej zbrylenie. Prawidłowo wykonany siew nasion jest jednym z istotnych czynników wpływających na wielkość i jakość plonu cebuli. Warto więc użyć siewnika precyzyjnego z możliwością regulacji rozstawu rzędów i odległości między nasionami na rzędzie. Kontrolujemy w ten sposób liczebność roślin na jednostce powierzchni. Ustalamy też dokładnie głębokość wysiewu nasion. Wiosenny siew cebuli należy rozpocząć możliwie wcześnie, jednak nie szybciej niż po 25 marca. Najkorzystniejszy termin przypada na pierwszą dekadę kwietnia. Siewu nie należy opóźniać, wysianie odmian późnych typu Rijnsburger w drugiej połowie kwietnia może spowodować obniżenie plonu oraz jakości cebuli. Nasiona należy siać na głębokość 1,5-2 cm na glebach ciężki oraz na 2-3 cm na glebach lekkich. Zbyt płytki siew może spowodować uszkodzenie nasion przez herbicydy natomiast zbyt głęboki prowadzi do ich gnicia. Najczęściej stosowanym systemem uprawy cebuli w Polsce jest siew pasowo-rzędowy. Koła ciągnika powinny być rozstawione na 135 cm wtedy nasiona wysiewane są w rzędy co 27 cm, rzędy mogą być pojedyncze, podwójne oraz potrójne, odległość pomiędzy pasami 54 cm na przejazdy.
Wschody cebuli pojawiają się po 18-20 dniach od wysiewu. Zmienne każdej wiosny warunki atmosferyczne powodują, że nie mamy pewności jaka będzie zależność między terminem siewu a osiąganym plonem. Wydawałoby się, że wcześniejszy siew zapewni nam wysoki plon. Nie zawsze jednak tak będzie. W sytuacji, gdy wysiejemy cebulę w marcu, a później nastąpi okres chłodów nasiona będą wówczas narażone na porażenie przez choroby grzybowe, a młode siewki na uszkodzenia przez przymrozki. Opóźnienie siewu może spowodować z kolei utrudnienie wschodów, szczególnie jeśli będzie brakować opadów i wody w glebie, cebule mogą być drobniejsze i bączaste.
Małgorzata Srebro