Zamieranie brzegów liści - "Tipburn"

Zamieranie brzegów liści - "Tipburn"

Zamieranie brzegów liści - "Tipburn" jest chorobą fizjologiczną, która może występować na wielu roślinach warzywnych, między innymi na kapuście głowiastej, kapuście brukselskiej, kalafiorze, sałacie. Jednym z najbardziej podatnych na nią gatunków jest kapusta pekińska. Podstawową przyczyną tego zaburzenie jest deficyt wapnia w najmłodszych częściach rośliny. Początkowo chora tkanka na kilka lub kilkanaście godzin przybiera barwę ciemnozieloną, później zamiera i brązowieje. Choroba może występować w różnych fazach wzrostu, w początkowym okresie objawy są widoczne na obwodzie najmłodszych liści, w dalszym stadium wzrostu i tworzenia główek ? tylko po ich rozcięciu, co jest zrozumiałe, gdyż najmłodsze liście znajdują się wewnątrz główki. Występowaniu "Tipburn" sprzyjają stresowe warunki wzrostu w okresie wegetacji takie jak: okresowy brak wody, wysoka temperatura, niedobór wapnia w glebie, przenawożenie azotowo-potasowe, nadmierny wzrost roślin po okresowych opadach deszczu i kolejno następującej suszy. Zbyt wczesne sadzenie rozsady, niedostateczne zagęszczenie roślin oraz późny zbiór wpływają również na wzrost nasilenia objawów chorobowych, bowiem zbrunatnienia brzegów liści występują częściej w dużych główkach kapusty niż w mniejszych.

Podstawowym sposobem zapobiegania wystąpienia "Tipburn" jest utrzymywanie optymalnej wilgotności gleby i zawartości w niej wapnia. Dla zrozumienia tego zagadnienia warto poznać niektóre procesy zachodzące w roślinie. Wapń jest pobierany przez korzenie z gleby i transportowany do części nadziemnych razem z wodą. Jeżeli w glebie brakuje wody dostępnej dla roślin, to wapń nie zostanie pobrany. Jeżeli gleba jest dostatecznie wilgotna, to trzeba stworzyć roślinie możliwość pobrania wody. Podstawowym mechanizmem warunkującym pobieranie wody jest proces transpiracji, czyli oddawania wody przez rośliny do otaczającej je atmosfery. Oddawanie wody do atmosfery napędza jej pobieranie z gleby, dzięki czemu możliwe jest utrzymanie odpowiedniej wilgotności roślin. Transpiracja przebiega normalnie jeżeli zawartość wody w powietrzu, czyli wilgotność powietrza jest na optymalnym poziomie. U warzyw tworzących główki nie wszystkie liście mają jednakowy kontakt z atmosferą. W starszych liściach zewnętrznych transpiracja przebiega sprawniej, dzięki czemu wraz z wodą dociera do nich więcej wapnia niż do znajdujących się we wnętrzu główki najmłodszych liści, którym jest najbardziej potrzebny. Rośliny mają wprawdzie zdolność transportu składników pokarmowych ze starszych do młodszych części, ale wapń jest akurat pierwiastkiem, który przemieszcza się trudno i powoli. Jednym ze sposobów zapobiegania wystąpienia zamierania brzegów liści jest utrzymywanie wysokiej wilgotności powietrza w nocy, kiedy jest ciemno, aby w tym czasie ograniczyć transpirację, natomiast w dzień wilgotność powietrza powinna być niższa, aby tempo transpiracji było prawidłowe. Ograniczenie transpiracji w nocy poprawia bowiem skuteczność przemieszczania się wapnia ze starszych liści do młodszych. W uprawach polowych sposobem regulowania wilgotności jest lokalizowanie upraw w pobliżu zbiorników wodnych, czy też w naturalnych obniżeniach terenu, gdzie w nocy powietrze jest bardziej wilgotne niż w ciągu dnia.

Wapń jest pobierany przez najmłodsze, wierzchołkowe części korzeni, konieczne zatem jest stworzenie odpowiednich warunków w strefie ich występowania. Zbita gleba, niedostatek w niej tlenu, kwaśny odczyn i zastoiska wodne utrudniają korzeniom pobieranie wapnia. Jeżeli stwierdzi się niedobory wapnia w glebie na początku uprawy, to można pogłównie podać kredę, w ilości 0,5-1 t/ha, nie później jednak niż na miesiąc przed zbiorem. Wskazane jest, zapobiegające zamieraniu brzegów liści, opryskiwanie roślin roztworem saletry wapniowej, chlorku wapnia lub innymi nawozami zawierającymi wapń. Zabiegi te, w odstępach tygodniowych lub częściej, powinny być wykonywane przez cały okres intensywnego wzrostu roślin, szczególnie zaś w okresie tworzenia się główek.

W uprawie kapusty pekińskiej, utrzymywanie odpowiedniej wilgotności gleby jest konieczne przez cały okres wegetacji. Przy braku opadów, nawadniać powinno się je często, co 4-5 dni, niewielkimi (10-15 mm) dawkami wody.