Fazy krytyczne w nawożeniu cebuli i planowane żywienie makro- i mikroskładnikami w gospodarstwach patronackich EOC 2020

Elite Onion Club

2020-06-01 09:14

W ramach projektu Eite Onion Club (EOC) przekazujemy informacje o różnej tematyce agrotechnicznej. Dziś skupimy się na żywieniu cebuli. A konkretnie na fazach krytycznych w nawożeniu cebuli i planowanym dokarmianiu dolistnym makro- i mikroskładnikami w gospodarstwach patronackich EOC w sezonie 2020.

Na większości cebulowych pól w bieżącym sezonie jesteśmy aktualnie już po pierwszej, głównej fazie wzrostu w skali BBCH (określona jest cyfrą 0) a obejmuje ona kiełkowanie oraz początek wzrostu, wkrótce po wschodach cebuli. Na wstępie tego akapitu podane jest celowo, że na większości pól, ponieważ są jeszcze takie stanowiska, gdzie cebulę wysiewano a raczej przesiewano 15 maja. Wiosna tego roku nie był łaskawy dla wschodów (w przeciwieństwie do 2019 r.) – niedobór wody, często siew nasion na większą niż standardowo głębokość (w poszukiwaniu wilgoci), silne wiatry, niskie temperatury, problemy z okienkiem pogodowym na stosowanie herbicydów, to czynniki, które zaowocowały na wielu polach nierównomiernymi wschodami, często niezadowalającą obsadą roślin cebuli na jednostce powierzchni.

Trudności w uzyskaniu odpowiednich wschodów były także na plantacjach gospodarstwach patronackich EOC – wystąpiły m.in. niedobory wody w Białej Kopiec (woj. łódzkie) oraz w ok. Buku (woj. wielkopolskie). Sytuacja uległa poprawie po deszczowaniu pól.

Teraz rośliny weszły w drugą główną fazę rozwojową w skali BBCH – rozwój liści – określona jest cyfrą 1. Za nami faza flagi nazywanej też wyprostowującym się liścieniem (BBCH 10) oraz faza BBCH 11 – wyraźnie widoczny pierwszy liść właściwy. Lustrując plantacje widać obecnie cebule w fazie BBCH 12, gdy drugi liść ma ponad 3 cm i w fazie BBCH 13 – 3 liście na roślinie.

Bezdyskusyjnym jest fakt, że głównym celem każdego producenta jest uzyskanie wysokiej wydajności plantacji, a w przypadku cebuli wpływ na wielkość cebuli ma siła wzrostu wegetatywnego przed zapoczątkowaniem tworzenia główki – od liczby i wielkości liści zależy masa i średnica cebuli. W początkowym okresie wzrostu i rozwoju – właśnie w fazach BBCH 13-15 bardzo ważne jest zapewnienie cebuli odpowiedniej ilości fosforu. Badania dowiodły, że pierwiastek ten jest drugim niezbędnym makroskładnikiem (po azocie), który potrzebny jest do prawidłowego wzrostu i rozwoju korzeni. Fosfor jest częścią kwasów nukleinowych. Co więcej, odgrywa on główną rolę w układzie enzymatycznym, jest potrzebny do transformacji energii w procesie fotosyntezy i oddychania. Jest nieodzowny również do podziału i rozwoju tkanki merystemu, stożka wzrostu korzenia. Niewystarczające odżywienie fosforem cebuli w tej fazie może zmniejszyć wielkość systemu korzeniowego, ograniczyć wzrost i rozwój liści, a co za tym idzie odbić się niekorzystnie na wielkość plonu cebuli, opóźnić dojrzewanie. Mając, to na uwadze zarówno w roku minionym, jak i w tym sezonie w gospodarstwach patronackich EOC – Wojciecha Dubasa oraz Państwa Kraczuk poza nawożeniem posypowym praktykuje się dokarmianie dolistne nawozami zawierającymi makro- i mikroskładniki. W najbliższym czasie planowane jest dokarmianie dolistne cebuli nawozem ADOB Profit 10-40-8 + mikro. Wysoka zawartość fosforu w tym nawozie daje gwarancję odpowiedniego dożywienia nim cebuli. Ponadto w tej fazie do zabiegu dokładany jest jeszcze nawóz zawierający w swoim składzie dobrze przyswajalny molibden, ponieważ ten składnik z kolei wywiera bardzo dobry wpływ na produkcję chlorofilu (zielony barwnik) i zwiększenie ilości świeżej masy. A jak wcześniej napisano, im więcej liści tym wyższy plon.

Na wielu plantacjach mamy dziś do czynienia z problemami na skutek uszkodzenia szczypioru przez gradobicia i herbicydy, co w połączeniu z niską temperaturą powietrza powoduje zatrzymanie we wzroście liści i korzeni. Proponujemy na takich plantacjach wykonanie zabiegu nawozami ADOB Profit 10-40-8 + mikro z ADOB Ca IDHA oraz z 7-wodnym siarczanem magnezu (dawki odpowiednio: 3 + 1,5 + 3 kg/ha).

Kolejną istotną fazą rozwoju cebuli jest okres, kiedy rośliny mają ok. 4 liści. Wówczas zaleca się szczególne zwrócenie uwagi na azot. Azot jest niezbędnym elementarnym składnikiem wielu związków organicznych (aminokwasy, białko, kwas nukleinowe). Azot jest niezastąpionym pierwiastkiem, który poprawia wzrost i rozwój roślin, a także wysokość plonu, jednak nazbyt duże jego dawki mogą powodować nadmierny wzrost wegetatywny, opóźnić dojrzałość, obniżyć procent suchej masy, wysokość i jakość plon, a także zdolność do przechowywania. W gospodarstwach patronackich EOC nawożenie pogłówne azotem przeprowadzi się zwykle, gdy rośliny są w fazie 4 liści. Ponadto w fazie 6-9 liści planowane jest dokarmianie dolistne nawozem o zrównoważonym składzie NPK 18-18-18 + mikro (nawóz ADOB Profit). Wysoka zawartość poza azotem, fosforu i potasu może pozwolić utrzymać wysoki poziom odżywienia roślin tymi składniami w stosunku do azotu, co wpływa korzystnie na formownie cebul, przyspiesza ich dojrzewanie. Duże znaczenie w tym okresie ma też molibden (podobnie jak wcześniej już rekomendowany) oraz cynk – ten drugi składnik bierze udział w syntezie tryptofanu, będącego prekursorem auksyny (te stymulują wzrost roślin).

Kolejna faza – w skali BBCH 41-42 – to rozwój części tworzących główkę. Po upływie 14-15 tygodni od siewu zaczynają wykształcać się cebule. W fazie BBCH 41-42 grubieje podstawa liści i osiągają one maksymalny wzrost. 30, 40 oraz 50% średnicy, którą powinny mieć w czasie zbioru, cebule osiągają odpowiednio w fazach BBCH 43, 44 i 45. W tym okresie rośliny bardzo dobrze reagują na dokarmianie m.in. potasem, wapniem, żelazem czy manganem. Warto pamiętać, że potas jest dominującym kationem w roślinie. Jest niezbędny w oddychaniu i metabolizmie węglowodanów. W roku ubiegłym – z dużym niedoborem wody, komfortowe odżywienie cebuli w potas w gospodarstwie Wojciecha Dubasa oraz Bartosza Kraczuka z projektu EOC miało znaczący wpływ na charakter wzrostu (potas zwiększa tolerancję roślin na susze), plon cebuli i jej jakość. W okresie tworzenia cebul w roku ubiegłym używano, ale także w tym sezonie planowane jest stosowanie 4 kg/ha nawozu ADOB Profit 4-12-38 + mikro, ale też ADOB FE IDHA i ADOB Mn IDHA.

Na finiszu produkcji cebuli – w skali BBCH 47-49 – również istotne jest żywienie roślin potasem, ale i miedzią. Rośliny optymalnie odżywione miedzią mają zwykle zwiększoną zawartość białka, witaminy C i karotenu; mają mocną, grubą suchą łuskę okrywającą. Jak określić, że cebula jest w fazach BBCH 47-49? Warto pamiętać, że w fazach tych liście zaczynają się wyginać pod własnym ciężarem, następnie szczypior wyraźnie załamuje się, cebule dalej grubieją i zwiększają masę, osiągają 70% średnicy końcowej, szczypior załamuje się u ponad 50% roślin. W fazie BBCH 49 jest prawie całkowicie załamany i wyschnięty, wzrost jest zakończony, szyjki powinny być zamknięte, średnica, masa, kształt i wielkość cebul oraz kolor łusek staje się typowy dla danej odmiany, cebule wchodzą w stan spoczynku.

Produktywność cebuli jest skorelowana z potencjałem plonotwórczym odmian, zbilansowanym żywieniem, optymalnym gospodarowaniem wodą, a także odpowiednią strategią ochrony roślin przed agrofagami. Ubiegłoroczne postępowanie na plantacjach patronackich projektu EOC realizowanego przez firmy Hazera, ADOB oraz BASF pozwoliły uzyskać wysokie plony dobrej jakości. Początek tego sezon dla cebuli z siewu nasion wprost do gruntu rozpoczął się dość ciężko. Warto mieć na uwadze fakt, że rośliny tego warzywa mają słaby system korzeniowy a przy tym mają duże wymagania żywieniowe, są aktualnie „wymęczone” przez przymrozki, dlatego dobre efekty można uzyskać dokarmiając cebule dolistnie.